Берілген мақалада сыраның тұрақтылығын жоғарылату мақсатымен, спецификалық адсорбенттерді қолдану мүмкіндігі қарастырылған. Зерттеу нәтижелері бойынша сыраны Коллагеназа +ХЕШВК 75+Поликлар АТ адсорбентімен өңдеу барысында басқаларымен салыс-тырғанда, тұндыру шегінің көрсеткіші шамамен 2 бірлікке жоғарылады, таниндік көрсеткіш максималды көлемге жетіп, антоцианогендер біршама төмендеді.

Мақалада көктеген соя бұршақтарынан алынған соя ұны мен соя бұршағының амин қышқылдары мен химиялық құрамының өзгерістері зерттелген. Көктеген соя бұршақтарынан алынған соя ұны 17,36% ақуыз, 17,90% май, 2,16% көмірсу мөлшерімен сипатталады. Көктеген соя бұршақтарынан алынған соя ұнында алмастырылмайтын аминқышқылдардың мөлшері 1,5-2 есеге көбейді. Көктеген соя бұршағы ұны (15%) қосылған бройлер еті (85%) негізіндегі функцио-налдық өнім жоғары мөлшерде 24,37% ақуыз, 2,52% май және 4,79% көмірсумен сипатталады.

Мақалада авторларсапаны басқарудыңнегізгі бағыттарын,принциптерін, әдістерін,тә-жірибелерін баяндады.Өнімнің, шикізаттыңжәне қызметтердің сапасыныңжай-күйіне тал-даужасалды. Өндірістікшығындарды азайту және сапаны қамтамасыз ету бойынша норма-тивтік-әдістемелік базаны бағалау қарастырылған. Сапа сипаттамаларын, өнімдерменшикі-заттың нарықтағықауіпсіздігін анықтайтынауылшаруашылығы объектілеріқарастырылады. Техникалық,технологиялық сапа реттегіштердің қолданылуүрдістері, оларды қолдану шара-ларыталданды жәнеауылшаруашылығында сапаны басқарудың отандықжәне шетелдіктәжі-рибесі талданды.Зерттеу нәтижелері азық-түлік кәсіпорындарында осындай жүйелерді енгізу кезінде пайдаланылуы мүмкін.

Мақалада сүт өнеркәсібіндегі сыни бақылау нүктелерін анықтау, шикізатпен пастерлен-ген сүттегі ықтимал қауіптерді анықтауды қарастырылады. Жұмыс барысында ашытылған сүт өнімдерін өндіретін кәсіпорында ХАССП жүйесін енгізудің теориялық негіздері әзірленді, ұсынылған өндірістік бағытталданды, проблемалық тараптар анықталып, сыни бақылау нүктелері, мониторинг және түзету әрекеттері жүйесі әзірленді. Ұсынылған зерттеу нәти-желері елдегі азық-түлік кәсіпорындарында интеграцияланған басқару жүйелерін әзірлеу мен енгізу үшін пайдаланылуы мүмкін.

Бұл мақалада ауылшаруашылық өндірісінің тиімділігін арттыру мүмкіндіктерін талдау және органикалық өндіріс жүйелерін енгізу және отандық органикалық нарығын дамыту ар-қылы ресурстардың көптеген түрлерін үнемдеуге баса назар аударылады. Қазақстанда қолда-ныстағы органикалық бағыттағы кәсіпорындардың тізбесі берілген, қазіргі уақытта органика-лық өнімдер нарығында қолданылатын терминология қарастырылған. Бұл талдау отандық органикалық өндірістегі кемшіліктер мен оң аспектілерді анықтап, оларды жақсарту жол-дарын ұсынады.

Мақалада желдің жылдамдығының жоғарғы шекарасын (максималды) инженерлік бағалау әдістемесі сымдардың билеуін тоқтатуға әкеледі.Күрделі жылдамдықты анықтауға есептелген формулалар жел ағынындағы бөлінген фазаның мұз қатқан сымының тұрақтылық аймағын анықтау кезінде пайдаланылады. Бағалау техникасы әзірленді және ауытқу процесінің аяқталуына әкеліп соқтыратын сымның желден тербелуін тоқтатуға әкелетін жылдамдығының жоғарғы шекарасын анықтау үшін есептеу формуласы алынды.

Асбұршақ ұнының нанның сапасын төмендететін әсерін азайту үшін иондалған су пайда-ланылды. Бұл ретте иондалған су қосылмаған үлгілермен салыстырғанда нанның органо-лептикалық және физикалық-химиялық сапа көрсеткіштерінің елеулі артқаны байқалды. Бидай және дәнді-бұршақ ұнының қоспасынан пісірілген нанның ең жақсы сапасына иондалған суды қолданған және бірінші сұрыпты бидай ұны салмағына шаққанда 25% шамадағы бұршақ ұнын қосқан кезде қол жеткізілді. Бұршақ ұнын қолдану нанды бағалы қоректік компоненттер-мен - ақуыздармен, алмастырылмайтын аминқышқылдарымен, дәрумендермен және минералды заттармен байыту үшін орынды.

Мақалада уыттың ферментативтік белсенділігіне ион-озондық жарылыс-кавитациясы-ның ықпалы және арпа дәнінің өсу қабілеттілігімен оның өзара байланысы көрсетілген. Бұрын бұл объектілерге ықпал және уыт өндірісінің үдерісі зерттелмеді. Біздің зерттеулер барысында ықпал сипаты шоғырлануға елеулі байланысты екені анықталды: төмен шоғырлану амилоли-тикалық белсенділікті 47,7%-ға, ал протеолитикалықты 31,8%-ға көтереді, мұның өзі 99,8% құрайтын өсу қабілеттілігіне оң ықпал етеді. Алайда, енгізілетін құрауыштардың мөлшері өскен кезде ферменттердің белсенділігінің 44,3%-ға төмендеуі байқалады.

Сүзбе десерттер сүт өнімдері арасында маңызды орын алады. Жұмыста ферменттелген сүт өнімдерін (өсімдік ингредиенттері (долана, өрік, сәбіз) қосылған сүзбе десерті) өндіру кезінде сапа мен қауіпсіздігін бақылауын қамтамасыз ететін ХАССП жүйесі негізінде сыни бақылау нүктелердің зерттеу нәтижелері келтірілген. Мүмкін болатын биологиялық және химиялық қауіптер мен оларды жою жолдары анықталды. Технологиялық үрдісте ықтимал қауіптерді барынша азайту немесе жою үші бақыланатын және қадағалауға алынатын шикізаттарды (сүт, долана, өрік, сәбіз) қабылдау, сүтті пастерлеу, ферменттеу кезеңдерді СБН жатады.

Мақаланың өзектілігі әртүрлі жаттығулар кезінде әскери қызметкерлердің физикалық жағдайын бақылау қажеттілігіне негізделген. Мақаланың ғылыми жаңалығы сарбаздарды жа-уынгерлік даярлау кезінде формалық киімнің эргономикалық көрсеткіштерінің өзгеру дәрежесін анықтау болып табылады. Формалық киімнің тозуына әсер ететін факторларды ескере оты-рып, қосымша қорғаныш қабаттары ұсынылатын тозу аймақтары анықталды.

Шырын өндіруге арналған қарбыз салдарды басу үдерісін зерттеу жүргізілген. Тесттер же-містің басуының оңтайлы режимі мен параметрлері таңдалған деректерді алуға мүмкіндік берді. Тәжірибе барысында қарастырылып жатқан үлгілер үшін шырынның қажетті мөлшерін алу және оны өңдеу үшін 500 N-тан 600 N-қа дейін күш қолдану жеткілікті екенін анықтауға болады.

Қазіргі кезде тағам өнімерін сенсорлық (органолептикалық) бақылауға ерекше көңіл бөлу керек. Мақалада белгілі сенсорлық талдау әдістерінің қорытындысы келтірілген, жеке әдітердің артықшылықтары көрсетілген; жаңа тағам өнімдерін жасау үшін сенсорлы тал-дауды қолданудың мысалдары, олардың нарықтағы орны, сақтау мерзімдерін тағайындау, сонымен қатар жаңа сенсорлық құрылғыларды қолдану келешегі келтірілген. Келтірілген талдаулар негізінде Қазақстан Республикасының кәсіпорындарында тағам өнімдерін бағалау-дың сенсорлық әдістерді қолдану маңыздылығы айқындалды.

Мақалада Каспий теңізінің экологиялық жағдайы мен ластану салдарынан туындаған мәселелерден қоршаған ортаны қорғау шаралары қарастырылған. Зерттеу барысында, мұнай және газ өнімдерімен қатар, олардың жанғаннан кейінгі қалдықтары, яғни күкіртсутегі және күкірттотығымен ластануының жиі болып отырғаны анықталды. Зерттеу нәтижесінде мұнаймен ластанған жерлерді тазарту үшін биологиялық әдісті кеңінен қолдануының қажеттілігі негізделді. Топырақтың құрамындағы мұнай өнімдерін ыдырату үшін микроорганизмдер мен өсімдіктерді пайдаланудың тиімділігі анықталды. Ұсынылып отырған биологиялық әдістер энергетикалық шығындарды талап етпейтіндік-тен, көрсетіліп отырған әдістің тиімділігі мол екендігі және келешекте жиі қолданыла-тындығы негізделген.

Мақалада әдеби дереккөздерде келтірілген итмұрынның биологиялық белсенділігі мен биохимиялық құрамының ерекшеліктерін зерттеуге арналған жұмыстардың нәтижелеріне ауқымды шолу жасалған, өсімдіктің құрамындағы биоактивті қосылыстардың мөлшеріне қарай оның емдік-профилактикалық қасиеттеріне негіздеме берілген. Сонымен бірге, берілген шикізаттың медицина және тағам өнеркәсібінде пайдалану перспективалары қарастырылған.

Мақалада шетел инвестицияларын тартудың басты бағыттарына сипаттама бері-ліп, олардың жалпы ағынына талдау жасалады. Бұл талдау кейінгі жылдары әлсіреген ше-телдік инвесторлардың Қазақстанға деген қызығушылығын қайтару туралы белгілі бір ақ-парат береді. Қазақстанға шетелдік инвестицияларды тарту мәселесі Жаңғырту 3.0 аясын-дағы орталық мәселелердің бірі болып табылады. Зерттеу нәтижесінде тікелей шетел ин-вестицияларын тарту және пайдалану бағытында жүзеге асыруда келесі шаралар ұсыныла-ды: Тікелей шетел инвесторларын қызықтыру, марапаттаудың арнайы бағдарламасын қа-былдау, халықаралық ұйымдардың әлеуетті инвесторларына жүргізілген көптеген сауал-намаларын талдау және шетел инвестициясының үйлесімінің тиімді ұйымдастырушылық механизмін жасау.

Қызмет көрсету мәдениетін жоғарылатуда маңызды орынды қонақжайлылық саласы мамандарының психологиялық құзіреттілігі алады. Қызмет көрсету мәдениеті клиенттерде психологиялық және тәжірибелік дағдылар мен икемділіктер қалыптастыру негізіне бағыт-талады. Автордың ұсынысы бойынша қонақжайлылық саласына қажетті психологиялық дағдылар мен құзіреттіліктер жиынтығы, сонымен қатар болашақ мамандарда психоло-гиялық құзіреттіліктер мен коммуникативті мәдениетті қалыптастыру қарастырылған.

Мақалада аграрлық саясаттың негізгі мақсаты және оны жүзеге асыру жолдары, Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің агроөнеркәсіптік кешенді мемлекеттік қолдаудың басым бағыттары қарастырылған. Субсидиялау жүйелерін мемлекеттік қолдаудың бірың-ғай әдістері, баға белгілеу, несиелендіру, салық салу және сақтандыру, олардың модельдері Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің ауылшаруашылық тауар өндіруші-лерін басқару үшін тең жағдайлар жасау ұсынылады. Автор бірыңғай аграрлық нарықтың реттелуі ауылшаруашылық өнімдері мен азық-түліктердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін ынталандыру мен факторларды қамтамасыз ету, заңнамалық және ақпараттық компоненттердің құраушысы негізінде өзара саудада және инвестициялық тартымдылықта тең жағдайларды қамтамасыз етуі тиіс деп айтады.

Мақалада нарыққа қызмет көрсететін қонақ үйлердің стратегиясының олардың қызметінің тиімділігіне әсері қарастырылады. Клиентке бағдарланған және сату концеп-цияларының дәстүрлі тұжырымдамасынан ерекшеленетін, нарыққа бағдарланған қонақ үйдің авторлық түсінігін және анықтамасын ескере отырды. Нысаналы және субъективті көрсеткіштер жиынтығының тиімділігін өлшеу, композиция ұсынылды. Инновацияны қо-нақ үйдің тиімділігіне байланыстыратын гипотезалар жиынтығы әзірленді. Өткізілген социологиялық зерттеулер мен байланыс регрессиялық талдау қонақ үйлердің нарықтық бағдарлары мен олардың тиімділігі арасындағы байланыстың гипотезасын растады.

Мақалада азық-түлік қауіпсіздігінің жай-күйіне мониторинг жасаудың негізгі көрсет-кіштері анықталып, еліміздегі ағымдағы жағдайына талдау мен бағалау жасалған. Хaлық-тың жaн бacынa шaққaндa азық-түлік өнімдерін өндіру соңғы бес жылда өскені, хaлықтың жaн бacынa шaққaндa нeгiзгi тaмaқ өнiмдepiнің кейбір түрлері бойынша тұтынуы мини-малды нормаларға жетпейтіндігі көрсетілді. Ауыл шаруашылығы өнімдерін қaйтa өңдeу түpлepi бoйыншa Қaзaқcтaнның импopтқa тәуeлдiлiгi бар екені және азық-түлік қауіп-сіздігінің бәсекеге қабілеттілігі жөнінен әлем елдерінен артта келе жатқандығы дәлел-денген. Ауыл шаруашылығы саласында орын алған бірқатар мәселелер анықталып, оларды шешудің жолдары ұсынылды.

Бұл мақалада ақпараттық технологияларды енгізу арқылы ішкі және сыртқы нарық-тарда туристік кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру мәселелері қаралды. Қонақ үйді сатуды басқару жүйесі көрсетіліп, қонақүйдің әлуетті клиенттеріне нақты уақыт тәртібінде нөмірлерді жазып алуға, сондай-ақ қонақ үймен терең танысу үшін компьютерлік 3D-турлар енгізуге мүмкіндік беретін ART (Automated Request Tools) модулі қарастырылған.

Мақалада инновациялық тәсіл стратегиясын инвестициялық портфельді басқару кәсіпорынның ағымдағы экономикалық жағдай қарастырылған. Мысалында кез теңгерімді инвестициялар портфелінің жағдайын қайта жаңғырту қарастырылатын болады, сондай-ақ негізделген олардың жетістіктері. Жүргізілген зерттеулер бойынша кәсіпорындардың тәуекелдердітөмендетуге мүмкіндік береді, бар объектілерінің жиынтығы нақты және қар-жылық инвестициялау.

Қазақстан Республикасының мейрамханалық қызмет көрсету нарығы бәсекелестіктің жоғары деңгейіне ие, оның тұрақты өсу үрдісі және қызметтерді біріктіру үрдісі бар. Мақа-лада мейрамхана бизнесіне келушілермен өзара қарым-қатынастарды басқару ерекшеліктері қарастырылады. Мейрамхана бизнесіндегі қонақтармен қарым-қатынастарды басқару процесі кәсіпорынның параллельді процестеріне әсер етеді, бұл оның кросс-функционал-дылығын анықтайды. Кез келген басқару құралы, байланыс немесе байланыста болмау тұ-тынушыны және қызмет көрсету процесінің эмоционалды фонын тартуға негізделуі керек.

Осы мақалада сапаны және қауіпсіздікті басқарудың жеке және интеграцияланған жүйелеріне, сондай-ақ іске асыру процесіне әсер ететін факторларды анықтау және талдау жүргізілді. Тамақ өнеркәсібіндегі сапа мен қауіпсіздікке қойылатын негізгі талаптар, атап айтқанда, кадрларға, өндірістік алаңдар мен жабдықтарға, құжаттамаға, өңдеуге, сапаны бақылауға, тұтынушылардың шағымдарына және жеткізушілерге қойылатын талаптар берілген. Зерттеудің нәтижелері азық-түлік Қазақстан республикасының кәсіпорындарында осындай жүйелерді енгізу кезінде пайдаланылуы мүмкін.

Мақалада мемлекеттік қызметшілерді оқыту мен біліктілігін арттырудың жай-күйіне мониторинг жасаудың негізгі көрсеткіштері анықталып, мемлекеттік қызметшілер-дің біліктілік деңгейіне талдау мен бағалау жасалған. Мемлекеттік қызметшілерді оқыту бір жүйеге негізделіп жүргізілгенімен, дамыған елдерге бәсекелестік туғыза алмайды. Сондай-ақ, мемлекеттік қызметшілердің оқыту үрдісінде өтетін дәрістердің жаңа технологиялар мен әлемдік өзгерістерге бейімделуі қажет екені дәлелденген. Осыған байланысты, орын ал-ған бірқатар мәселелер анықталып, олардың шешу жолдары ұсынылды.

Ұсынылып отырған мақалада қазақ тіліндегі мата түрлері атауларының жасалу ерек-шеліктері бірінші рет қарастырылады, себебі кездеме атауларының практикалық тұрғыда қолданылуы қазақ тіліндегі сөздік қордың дамуына үлкен үлесін қосуда. Тарихымыздың, мәдениетіміздің, салт-дәстүріміздің негізгі бөлігі ретінде қолданылып келе жатқан мата атауларының сөзжасам жүйесінде көне замандардан бері қарай қолданылып әбден орныққан, қалыптасқан негізгі тәсілдері мыналар: 1)синтетикалық (морфологиялық), 2)аналитикалық (синтаксистік), 3) лексика-семантикалық тәсілдері және мақаланың. Аталған тәсілдер арқылы олардың қазақ тіліндегі жасалу ерекшеліктерін анықтай отырып практикалық сабақтарда кәсіби тілді меңгеруді жеңілдетеміз.

Мақалада студенттің білімін тестілеуді автоматтандыру жүйесін құрастыру қарас-тырылады. Білімді тестілеу үшін қолданыстағы автоматтандыру жүйелеріне шолу, веб-қосымшаларды әзірлеу үшін бағдарламалық жасақтама платформалары қарастырылады, дерекқорды басқару жүйелерінің сипаттамалары беріледі және тақырыптық аймақ қарас-тырылады. Авторлардың ұсынған жүйесін енгізу оқытушылар мен студенттердің уақытын үнемдеуге, сондай-ақ білімнің объективті бағалануына мүмкіндік береді. Студенттердің білімдерін тестілеуді автоматтандыру жүйесін құруға арналған есептің қойылымын тұжырымдау қарастырылады.