Сүт сарысуынан жұмсақ ірімшік өндірудің ресурс үнемдейтін технологиясын зерттеу және әзірлеу

Адам денсаулығы шамамен 60-70% - ы тамақтануға байланысты, қалғанының бәрі генетика, экология, тұқым қуалаушылық мәселелері. Тамақтану саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі стратегиясы-қоректік заттарға күнделікті қажеттілікті қанағаттандыратын табиғи өнімдерді өндіру, сондай-ақ ресурстарды үнемдейтін технологияларды дамыту және қарқындату болып саналады. Қазақстанда сүзбе мен ірімшік өндірісі ұлғайды, соның нәтижесінде өндіріс қалдықтары болып табылатын сарысудың көлемі де артқаны анықталды. Алайда, сарысудың тек 10% - ы ғана өңделеді, ал қалғаны ағынды суларға ағып, қоршаған ортаға зиян келтіреді. Бірақ сүт сарысуы құнды биологиялық шикізат болып табылатыны белгілі. Бұл мәселенің ең ұтымды шешімі-заманауи әдістерді қолдана отырып, сарысуды қайта өңдеп, сарысу негізіндегі төмен калориялы және функционалды тамақ технологиясын зерттеу және дамыту. Бұл жұмыстың мақсаты сүт сарысуын терең өңдеудің заманауи тәсілдерін зерттеу, әзірлеу және функционалдық бағыттағы төмен калориялы табиғи тағам өнімдерін сүт сарысуы негізінде өндіру болып табылады. Зерттелетін тағам ретінде сарысуы бар жұмсақ ірімшік таңдалды. Алынған сарысу ірімшігінің үлгілері құрамы бойынша зерттелген, олардың энергетикалық құндылығы мен аминқышқылдарының құрамы анықталған. Алынған мәліметтер бойынша зерттелетін ірімшіктердің пайдалылығы мен сапасын бағалауға болады.

1. ВОЗ. Что такое неправильное питание? Вопросы и ответы онлайн, 2016 (https://www.who.int/features/qa/malnutrition/ru/, по состоянию на 12 февраля 2019 г.)

2. Шендеров Б.А. Медицинская и микробная экология и функциональное питание. М.: Гранть, 2001. – 16 с.

3. Vidigal M.C. “Effect of whey protein concentrate on texture of fat-free desserts: sensory and instrumental measurements” Food Science and Technology. № 2, 2012: 32 p.

4. Лемехова, А.А. “Разработка кисломолочного продукта с пищевыми волокнами” Материалы 62-й студ. науч.-технич. конф. Ч. 1., СПб.: ГУНиПТ, 2009.: С. 18–19.

5. Saron C. “Use of bovine whey permeate and lactulose as potencial enhancers of the mrs and modified mrs media for the cultivation of species of probiotic bacteria” Brazilian Journal of Food Technology. № 10, 2007. :35 p.

6. Food and Agriculture Organization, FAO / Продовольственная и сельскохозяйственная организация Объединённых Наций. (https://www.fao.org/about/en/)

7. P. Menchik, T. Zuber, A. Zuber, and Carmen I. Moraru. “Short communication: Composition of coproduct streams from dairy processing: Acid whey and milk permeate” Journal of Dairy Science Vol. 102 No. 5, 2019:1-7 https://doi.org/10.3168/jds.2018-15951

8. L. Madureira, T. Rambonilaza, I. Karpinsk. “Review of methods and evidence for economic valuation of agricultural non-commodity outputs and suggestions to facilitate its application to broader decisional contexts” Agric. Ecosyst. Environ. Vol. 120, 2007:5-20.

9. Храмцов А.Г., Нестеренко П.Г. Безотходная переработка молочного сырья. М.: Колос, 2008. – 200 с.

10. Хруцкой В.Е. Современный маркетинг. М.: Финансы и статистика, 2002. – 256 с.

11. Koutinas, A. A. “Fermented Dairy Products.” Current Developments in Biotechnology and Bioengineering, Food and Beverages Industry. 2017:3–24 https://doi.org/10.1016/B978-0-444-63666-9.00001-7

12. B.L. Luhovyy, T. Akhavan, G.H. Anderson, “Whey proteins in the regulation of food intake and satiety” J. Am. Coll. Nutr. 26 (2007): 704-712.

13. F.R. Dunshea, E. Ostrowska, J.M. Ferrari, H.S. Gill “Dairy proteins and the regulation of satiety and obesity” Aust. J. Exp. Agric. 47 (2007):1051-1058.

14. Bryan Wherry, David M.Barbano, Mary Anne Drake. “Use of acid whey protein concentrate as an ingredient in nonfat cup set-style yogurt” Journal of Dairy Science. Volume 102, Issue 10, (2019): 8768-8784. https://doi.org/10.3168/jds.2019-16247

15. M.A. Cordeiro. “Fermented whey dairy beverage offers protection against Salmonella enterica ssp. enterica serovar Typhimurium infection in mice” Journal of Dairy Science. Volume 102 (2019): 6756-6765. https://doi.org/10.3168/jds.2019-16340

16. Патент 25210. Функциональный молочный напиток «Фреш» / Аязбекова М.А., Токтамысова А.Б.: опубл. 20.12.2011. http://kzpatents.com/3-ip25212-funkcionalnyjj-molochnyjj-napitok-fresh.html

17. Патент 20460 Способ получения молочно-фруктового десерта / Эм В.Г. опубл. 20.05.2008. http://kzpatents.com/3-ip20460-sposob-polu-cheniyamolochno-fruktovogo-deserta.html

18. И.С. Полянская, Е.С. Шигина, Л.Л. Аксенова. “Разработка технологии высокобелкового биойогурта” Пищевая индустрия. № 2 (2019): С. 15-17. DOI 10.24411/9999-008A-2019-10007

19. Ю.А.Лысиков. “Аминокислоты в питании человека” Экспериентальная и клиническая гастроэнтерология. № 2.(2012): 88-105.