Байытылған қорпалық жартылай фабрикаттардың теңгендірілген құрамының жүйелі талдауы

Жаңа тағам өнімдерінің көпкомпонентті рецептісін табудың қиындығы оларды әзірлеуде бес ингредиенттен астам пайдаланылуы болып табылады. Бұл жағдайда рецепт бойынша қолмен есептеулерде елеулі қателердің болмай қалу ықтималдығы жоғары. Эксперименттерде тартылған еттің жаңа түрін әзірлеу рецептін қолдану үшін ет өнімдерінің көптеген компоненттерін компьютерлік болжау нәтижелері берілген. Зерттеудің мақсаты – жаңа ақуыз-көмірсулар құрамы (АКҚ) қосу арқылы тартылған еттің математикалық моделін құрастыру. Зерттеу объектілері – тартылған ет, , оның құрамына ноқат ұны, АКҚ, сарысу протеинінің концентраты, тартылған соя окарасы және ылғалдандыруға арналған су кіреді. Жобалау әдісін жүзеге асыру Microsoft Excel- бағдарлама жүйесіндегі «Шешімді іздеу» қосымшасы арқылы жүзеге асырылды. Электрондық кестелік процессормен жұмыс істеу Excel электрондық кестенің сәйкес ұяшықтарына есептеуге қажетті мәліметтерді, есептеу формулаларын енгізуге негізделген. Мақалада жаңа АКҚ қосылған тартылған еттің зерттеу нәтижелері берілген. Математикалық модельдеу көмегімен АКҚ қосылған тартылған ет рецепті оңтайландырылды. Алынған тартылған еттің тағамдық және энергетикалық құндылығы, витаминдік, минералдық және аминқышқылдық көрсеткіші анықталды. Ингредиенттердің мақсатты комбинациясы берілген құрамы мен қасиеттері бар тағам өнімдерін алуға мүмкіндік берді.

1. Lisin, P.A. Komp'yuternoe modelirovanie tekhnologicheskih processov pishchevoj promyshlennosti. [Сomputer modeling of technological processes in the food industry] – SPb.: Publishing house «LAN», 2016. – 254 РР. (In Russian)

2. Lisin, P.A. Modelirovanie recepturnoj smesi mnogokomponentnyh myasnyh produktov s primeneniem simpleks-metoda [Modeling a recipe mixture of multicomponent meat products using the simplex method]// Vestnik. OmGAU. – 2014. – №1 – P. 73-76.

3. O.N. Krasulya, S.V. Nikolaeva, A.V. Tokarev. Modelirovanie receptur pishchevyh produktov i tekhnologij ih proizvodstva. [Modeling of recipes for food products and technologies for their production]. – SPb.: GIORD, 2015. – 320 p. (In Russian)

4. Kallaur, E. G. Kak zhit', chtoby zhit' dolgo [How to live to live long] / E. G. Kallaur ; Ministerstvo obrazovaniya Respubliki Belarus', Uchrezhdenie obrazovaniya «Mozyrskij gosudarstvennyj pedagogicheskij universitet imeni I. P. SHamyakina». — Mozyr' : MGPU im. I. P. SHamyakina, 2020. — 288 р. (In Russian)

5. Musina, O.N. An approach to the choice of alternatives of the optimized formulations // Foods and Raw Materials. – 2015. – Т.3. № 2. – PР. 65 – 73.

6. Lipatov, N.N. Formalizovannyj analiz amino- i zhirnokislotnoj sbalansirovannosti syr'ya, perspektivnogo dlya proektirovaniya produktov detskogo pitaniya s zadavaemoj pishchevoj adekvatnost'yu [Formalized analysis of amino and fatty acid balance of raw materials, promising for the design of baby food products with specified food adequacy] // Hranenie i pererabotka sel'hozsyr'ya. – 2001. – №8. – PР.11 - 14. (In Russian)

7. Skurihin I.M Tablicy himicheskogo sostava i kalorijnosti rossijskih produktov pitaniya: spravochnik [Tables of Chemical Composition and Caloric Content of Russian Foodstuffs: Reference Book]. Skurihin I.M., Tutel'yam V.A. – M.: DeLi print, 2008. – p. 356 (In Russian)

8. GOST 33102-2014 Produkciya myasnoj promyshlennosti. Klassifikaciya [Meat industry products. Classification]. – p. 6. (In Russian)

9. David Julian McClements & Lutz Grossmann, A brief review of the science behind the design of healthy and sustainable plant-based foods, // Science of Food. – 2021. – №17.- PP. 1 – 10.

10. Kowalski, Ryan J. Sustainability Impacts of Pulses in Meat-Analogue Food Products, // Cereal Foods World. – 2019. – №4. – РP. 32-34.

11. Callaway, J.C., 2004. Hempseed as a nutritional resource: an overview. In: Euphytica, vol. 140(1-2). - PP.65-72.

12. Shalimova, O.A., 2008. Meat semi-finished products using non-traditional functional fillers. In: Meat Technologies, vol. 3. -РР. 36-38.

13. Leizer, C., Ribnicky, D., Poulev, A. et al., 2000. The Composition of Hemp Seed Oil and Its Potential as an Important Source of Nutrition. In: Journal of Nutraceuticals Functionaland Medical Foods, vol. 4(2).- РР. 35-53

14. Shalimova, O.A., 2008. Meat semi-finished products using non-traditional functional fillers. In: Meat Technologies, vol. 3, pp. 36-38.

15. Manoela A. P., Julliane C. B., Isabela R., Paulo E. S., Marco A. T. Improving the lipid profile of bologna type sausages with Echium (Echium plantagineum L.) oil and chia (Salvia hispanica L) flour. In: LWT, vol. 119. - РР. 67-68.