Дәстүрлі емес майлы дақылдардың жанама өнімдерін құрама жем өндірісінде қолдану

Жем-шөп өндіру ауыл шаруашылығының негізгі салаларының бірі, бұл құрама жем өндірісінің өсуі және осы мал шаруашылығының қарқынды дамуына әсер етеді және мал өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін жоғарлатып, малдың азықтық мәселесін шешеді. Өйткені мал шаруашылығымен айнлысатын қожалықтарда мал азығына жұмсалатын шығының көп бөлігі осы мал азығына кетеді. Сол себепті егістікте жарамсыз қалған майлы дақылдардың дәстүрлі емес қалдықтарын пайдалану орынды болып саналады. Осы майлы дақылдарды жем азығына пайдалану арқылы біраз экологиялық, экономикалық және технологиялық мәселелерді шешуге болады, оның ең маңыздысы – қауіпсіз кешенді технологияларды жасау. Ауыл шаруашылық жануарларына арналған құрама жем өндірісін жақсарту үшін дәстүрлі емес майлы дақылдардың егістіктегі қалдықтарын пайдалану арқылы сауынды сиырлардың орташа тәуліктік сауынының жоғарлатып және азықтық шығындардың төмендеуіне ықпал ететіні маңызды. Осы берілген мақалада егістіктерден жиналған күнбағыс қалдықтарынан алынған жемдік ұнның физикалықмеханикалық көрсеткіштері, химиялық, аминқышқылдық кұрамы мен микробиологиялық көрсеткіштері анықталған. Зерттеулер нәтижелері бойынша егістктегі дәстүрлі емес майлы дақылдардың қалдықтарынан алынған жемдік ұннның сапа көрсеткіштері күнделікті қолданып жүрген құрама жем компоненттерінен кем түспейтіні аңықталды.

1. Алимкулов Ж.С., Жумалиева Г.Е., Сапарова У.Ж., Амантаева А.А., Шаулиева К.Т., Сарманкулов Т.М. Разработка рецептов кормовых обогатительных концентратов на основе отходов производства и переработки масличных культур для откорма крупного рогатого скота// Вестник НАН РК.-2020.- №6.-С. 70-75.

2. Абдигапар Д.В., Данияров Н.А., Сексенбаева Р.Б., Минбаев Ж.С. Современное состояние и перспективы развития комбикормового производства в Республике Казахстан // Молодой ученый. - 2014. - №19. - С. 163-164.

3. Алимкулов Ж.С., Сарманкулов Т., Бектурсунова М.Ж. Амантаева А.А. Ким А.М. Кормовые добавки из отходов переработки винограда с вводом природных минералов для разных половозрастных групп овец// Вестник Алматинского технологического университета. - 2018.- №4.-С.39-45

4. Калабашкина Е.В. Влияние биорегулятора на урожайность, химические и физико-механические характеристики волокна и семян льна-долгунца, выращиваемого в ЦРНЗ. Дес. Канд.с.-х. наук 06.01.01.

5. Алимкулов Ж.С., Жумалиева Г.Е., Амантаева А.А., Фазылова К.Н., Шаулиева К.Т. Использование отходов свеклосахарного производства в кормовых добавках//Вестник Алматинского технологического университете.-2020.- №2.- С.11-16

6. Шванская И. А., Коноваленко Л. Ю. Использование отходов перерабатывающих отраслей в животноводстве: научно-аналитический обзор. – М.: ФГБНУ «Росинформагротех», 2011. – 96 б.

7. Применение отходов подработки масличных культур в кормлении сельскохозяйственных животных. https://bossagro.kz/5811-primenenie-otxodov-podrabotki-maslichnyx-kultur-vkormlenii-selskoxozyajstvennyx-zhivotnyx/

8. Цай В.П., Истранина Ж.А. Комбикорма с разными уровнями жмыха льна масличного в рационах откармливаемого молодняка крупного рогатого скота//Зоотехническая наука Беларуси. - 2022.-№57(2). - С:84-93.

9. Богославский С. Н. Технологическая цепь зернофуражного производства//Научный журнал КубГАУ. - 2008. - №40.-С12-17.

10. Рентабельность производства комбикормовой продукции с использованием пищевых отходов может возрасти до 60%. https://www.vedomosti.ru/press_releases/2023/03/23/rentabelnost-proizvodstva-kombikormovoiproduktsii-s-ispolzovaniem-pischevih-othodovmozhet-vozrasti-do-60

11. Джахангирова Г.З., Сарболаев Ф.Н., Миралимова А.И., Умарова Ш.С. Повышение кормовой ценности комбикормов с использованием нетрадиционного сырья// Universum: технические науки: электрон. научн. журн. 2021. 4(85). URL: https://7universum.com/ru/tech/archive/item/11563 (дата обращения: 03.08.2023).

12. Обзор масложировой отрасли государствах - членов Евразийского экономического союза. – М.,- 2017. –35. С.

13. Ван-Чу-Лин А.Т., Скрябина А.В. О перспективах развития семеноводства комбикормовой промышленности в Республике Саха //Вопросы современной экономики. -2013. -№ 4. – С.58-77.

14. Uschapovsky I.V. The Russian Flax Sector: Bottlenecks and Solutions / Journal of Natural Fibers / Published Online: 05 Mar 2009 / Electronic resource: http://www.tandfonline.com/doi/citedby/10.1080

15. Карапетян А. К., Даниленко И.Ю., Фризен Д.В., Рудников В. Н. Премикс на основе продуктов семян переработки масличных культур в комбикормах для сельскохозяйственной птицы // Вестник АГАУ. - 2019. -№2 (172).

16. Карбетова З.Р., Дарибаева А.К., Журавлева В.Ф. Проблемы модернизации агропромышленного комплекса Казахстана// проблемы Агрорынка. -2015.-№2.-С.19-24.

17. Комбикорма. Метод определения влаги ГОСТ 13496.3-91.

18. Зерно и продукты его переработки. Метод определения жира ГОСТ 29033-91.

19. Определение витаминов группы ГОСТ 32042-2021 .

20. Корма, комбикорма. Определение содержания кальция,меди, железа, магния, марганца, калия, натрия и цинка методом атомноабсорбционной спектрометрии. ГОСТ 32343-201.