Отқа төзімді қасиеті бар тоқыма материалдарының қауіпсіздігін зерттеу

Бұл мақалада целлюлоза талшықтарының материалдарына отқа төзімділік беру үшін тетра-этоксисилан, натрий дигидрофосфаты және гексаметилендиамин негізіндегі жаңа композицияларды қолдану бойынша зерттеу нәтижелері келтірілген. Компоненттер мен температураның матаның отқа төзімділігіне әсері зерттелді. Өлшемі 17*22 см болатын өңделмеген үлгі 15 секунд тұтану кезінде 60 секундта толығымен жанып кетеді, ал өңделген үлгіде оттың баяулауы байқалады. 150 градус температурада отқа төзімді қасиетін сіңдіру кезеңіндегі концентрациясының жоғарылауымен материалдың беріктігі, тыныс алу қабілеті және практикалық көрінісі өзгермейтіні байқалады. Электронды сканерлеу микроскопиясы арқылы отқа төзімді композициялармен өңдегенде, өңделген үлгінің талшықтарын морфологиялық өзгеруіне әкелетіні анықталды және бетіне пленка құралатыны байқалады, ал өз кезегінде пленкада Si (25,48%), P (17,61%), Na (1,70%) бөлшектері пайда болады. Мақта маталарын өңдеудің оңтайлы шарттары анықталды, қолданылған еріту концентрациясының, сіңдіру температурасының және термофиксациясының матаға отқа төзімді қасиет беру әсері зерттелді, сонымен қатар өңдеу жүргізу процессі кәсіпорындар мен зертхананың стандартты жабдықтарында жүзеге асыруға мүмкіндігі бар. Тетраэтоксисилан, натрий дигидрофосфаты және гексаметилендиамин негізіндегі композициямен өңделген мақта материалдары отқа төзімділікті жеткілікті қамтамасыз етеді.

1. Таусарова Б.Р., Стасенко Ю. Придание огнезащитных свойств целлюлозным текстильным материалам с применением золь - гель технологии. Химия растительного сырья, № 4, 2019: 365-372 https://doi.org/10.14258/jcprm.2019044286

2. Таусарова Б.Р., Такей Е. Золь-гель технология придания огнезащитных свойств целлюлозным текстильным материалам. Наноидустрия, №1, 2018: 68-72 https://doi.org/10.22184/1993-8578.2018.80.1.68.73

3. Константинов Н.И., Зубань А.В., Булгакова A.A. Совершенствование методологического подхода к оценке пожарной опасности матрацев. Безопасность веществ и материалов, № 31 (2), 2022: 22-32 https://doi.org/10.22227/0869-7493.2022.31.02.22-32

4. Konstantinov N.I., Smirnov N.V., Shebekov A.Yu. Revisiting the assessment of polymeric materials fire protection efficiency. Safety of substances and materials, Volume 27, №7-8, 2018: 37-42 https://doi.org/10.18322/PVB.2018.27.07-08.32-42

5. Смирнов Н.В. Комплексная оценка пожарной опасности текстильных и кожевенных материалов: рекомендации. Всероссийский научно-исследовательский институт противопожарной защиты, 2014: 28

6. Спиридонова В.Г., Сорокин Д.В., Никифиров В.Г. Циркина О.Г. Обоснование актуальных подходов к оценке пожароопасных свойств текстильных материалов и способов огнезащиты тканей различного функционального назначения. Cовременные проблемы гражданской защиты, № 2 (47) 2023:125-132.

7. Shah A.U.R., Prabhakar M.N., Song J. Current Advances in the Fire Retardancy of Natural Fiber and Bio-Based Composites – A Review. International journal of precision engineering and manufacturinggreen technology, 2017: 242–262 https://doi.org/10.1007/s40684-017-0030-1

8. X. Qiu., Zh. Li., Zh. Zhang Flame retardant coatings prepared using layer by layer assembly. Chemical Engineering Journal, №334, 2018:108-122 https://doi.org/10.1016/j.cej.2017.09.194

9. Jin L., Ch. Ji., Sh. Chen Multifunctional Textiles with Flame Retardant and Antibacterial Properties. Molecules, no 28 (18), 14 September 2023:19-22 https://doi.org/10.3390/molecules28186628.

10. Малых А. Р. Ассортимент современных огнестойких текстильных материалов. Научно-методический электронный журнал «Концепт», Т. 3, 2016:116–120 http://e-koncept.ru/2016/56035.htm

11. Таусарова Б.Р., Кутжанова А., Абдрахманова Г. Снижение горючести текстильных материалов: достижения и перспективы. Химический журнал Казахстана, №1 2015:287–303

12. Таусарова Б.Р., Канлыбаева Г.С., Биримжанова З.С. Применнеие полиэтиленполиамина и гидрофосфат калия для придания огнезащитных свойств целлюлозным текстильным материалам. Химический журнал Казахстана, № 2. 2016:201–207 ISSN 1813-1107

13. Ozer M. S., Gaan S. Recent developments in phosphorus based flame retardant coatings for textiles: Synthesis, applications and performance, Science Direct: Progress in Organic Coatings, Volume 171, October 2022 https://doi.org/10.1016/j.porgcoat.2022.107027

14. Сторонкина О.Е., Мочалова Т.А., Калашников Д.В., Исследование показателей пожарной опасности текстильных материалов в целях судебной пожарно-технической экспертизы. Современные наукоёмкие технологии. Региональное приложение. №4 (68) 2021, С. 80-85 http://e-koncept.ru/2014/14891.htm.

15. Attia F.N.,Morsy M.S. Facile synthesis of novel nanocomposite as antibacterial and flame retardant material for textile fabric, Materials chemistry and physics, Volume 180, September 2016: 364-372 https://doi.org/10.1016/j.nanoso.2024.101180

16. Attia F.N., Elashery E.A., El-Sayed F. Recent advances in nanobased flame – retardant coating for textile fabrics, Nano-Structure and Nano Objects, Volume 38, May 2024 https://doi.org/10.1016/j.nanoso.2024.101180

17. Salmeia K., Gaan S., Malucelli G. Recent advances for flame retardancy of textiles based on phosphorus chemistry, Polymers, Volume 8, 2016: 1– 36 https://doi.org/10.3390/polym8090319