Микротолқынды радиацияның қолданылуымен астықты нан қорындарының зиянкестерінен дезинфекциялау технологиясын жетілдіру

Мақала микротолқынды пеште дезинфекцияланған дәннен өндірілген ұнның пісіру қасиеттерін зерттеуге арналған. Мақалада жарма өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін бағалай алатын әдістер де қарастырылған. Астық қоймаларын дезинсекциялау бойынша қабылданатын шаралар күрделі, қымбат және өндірісті толық тоқтатуды талап етеді, соның нәтижесінде жұмыс процесін толық тоқтатпай, астық сақтау кәсіпорындарын дезинсекциялаудың жаңа тәсілдерін іздестіру өзекті болып табылады. Осыған байланысты микротолқынды сәулеленуді, электр өрістерін және өндірісті тоқтатуды қажет етпейтін басқа физикалық әдістерді қолдану арқылы астықты залалсыздандыру әдістері айтарлықтай қызығушылық тудырады. Зерттеу нәтижелері жоғары жиілікті электромагниттік өрістермен микротолқынды сәулеленуді қолдану дәндегі зиянкестерді жою тиімділігін айтарлықтай арттыратынын көрсетті. 180 Вт қуаты бар 120-160 секунд ішінде микротолқынды сәулеленудің ылғалдылыққа, клейковинаның құрамына және дәннің температурасына әсерінің анализі оның дәннің физикалық және химиялық сипаттамаларына әсер етпейтінін көрсетеді. Бидай оңтайлы өңдеу параметрлерімен (120-160 секундта 180 Вт/м2) өңделген кезде, органолептикалық бағалаулар бойынша оның түсі, хош иісі және дәмі өзгеріссіз қалды.

1. Указ Президента Республики Узбекистан № УП-60 от 28.01.2022 года «О стратегии развития Нового Узбекистана на 2022-2026 годы» [Электронный ресурс]. – Режим доступа: http://www.lex.uz/docs/4567337#4568274 (дата обращения 11.07.2022).

2. Сколько зерновых культур выращивается в стране? Агентство статистики при президенте Республики Узбекистан [Электронный ресурс]. http://www.stat.uz (дата обращения 06.11.2020).

3. Carol L. Jones. Fumigation. Storage of Cereal Grains and Their Products (Fifth Edition).Woodhead Publishing,2022, pp. 677-685, ISBN 9780128127582

4. Андижанская область. Агентство по привлечению иностранных инвестиций при Министерстве Инвестиций, Промышленности и Торговли Республики Узбекистан. [Электронный ресурс] http://invest.gov.uz/oz/regional-map/andijan/ (дата обращения 12.05.2020).

5. Андижанская область. Министерство сельского хозяйства Республики Узбекистан [Электронный ресурс]. https://www.agro.uz/ru/svodnaya-spravka-poandijanskoy-oblasti/ (дата обращения 26.02.2020).

6. Рахимджанов М.А., Туйчиева Д.М.Исследование влияния микроволновой мощности на вредителей зернохранилищ и влияние оптимального значения мощности на уничтожение вредителей / X международная научно-практическая конференция. Интернет-конференция. “Тенденции и перспективы развития науки и образования в условиях глобализации”. Переяслав Хмельницкий, 2016. - С.586-587.

7. Sirohi, R., & Pandey, J. P. (2019). Dilute acid hydrolysis of spoiled wheat grains: Analysis of chemical, rheological and spectral characteristics. // Bioresource Technology, 283, 53–58.

8. Туйчиева Д.М., Николаенков Т.С. Использование физических методов для сохранения зерновой массы / Сборник материалов XX Научнопрактической конференции. Ташкент, 2011. -С. 121.

9. Трисвятский Л.А., Лесник Б.В., Курдин В.Н. Хранение и технология сельскохозяйственных продуктов. [Хранение и технология сельскохозяйственной продукции]. М.: Агропромиздат, 1991. - 414 с.

10. Taheri, S., Brodie, G., & Gupta, D. (2020b). Microwave fluidised bed drying of red lentil seeds. Вестник алматинского технологического университета. 2023. №2. 192 Drying kinetics and reduction of botrytis grey mold pathogen. Food and Bioproducts Processing, 119, 390–401.

11. Taheri, S., Brodie, G. I., Gupta, D., & Dadu, R. H. R. (2019). Effect of microwave radiation on internal inoculum of ascochyta blight in lentil seeds at different seed moisture contents. Transactions of the ASABE, 62(1), pp. 33–43.

12. Feng, H., & Tang, J. (1998). Microwave finish drying of diced apples in a spouted bed // Journal of Food Science, 63(4), 679–683. 11. Hassan, A. B., Pawelzik, E., & von Hoersten, D. (2021). Effect of microwave heating on the physiochemical characteristics, colour and pasting properties of corn (Zea mays L.) grain // LWT-Food Science and Technology, 138, 110703

13. Bucsella, B., Tak´acs, ´A., Vizer, V., Schwendener, U., & T¨om¨osk¨ozi, S. (2016). Comparison of the effects of different heat treatment processes on rheological properties of cake and bread wheat flours. Food Chemistry, 190, 990–996.

14. Vadivambal, R., Jayas, D. S., & White, N. D. G.(2007). Wheat disinfestation using microwave energy. Journal of Stored Products Research, 43(4), 508–514.

15. Vasilev, A.A., Vasilev, A.N. & Samarin, G.(2019, September). Substantiation of automated control modes for grain disinfection / In International Russian Automation Conference (RusAutoCon) (pp. 1-6). IEEE.

16. G´omez, M., & Martínez, M. M. (2016). Changing flour functionality through physical treatments for the production of gluten-free baking goods // Journal of Cereal Science, 67, стр. 68–74.