Беймата материалдарына антимикробтық қасиет беретін технология жасау

Мақалада анавидин, полиэтиленгликоль және мыс сульфатын қолдана отырып, антимикробтық беймата алу жайлы мәліметтер келтірілген. Әлемде беймата өндірісі қарқынды дамып келеді. Бейматалар қасиеттері бойынша маталармен бәсекелесіп, олардың орнын басады, ал кейбір қасиеттері бойынша басқа текстиль материалдарынан асып түседі. Беймата өндірісінде жартысынан көбі табиғи талшықтар қолданылады: мақта, жүн және зығыр талшықтары, табиғи талшықтарды қайта өңдеу қалдықтары, қалпына келтірілген талшықтар. Бұл жұмыстың мақсаты биоцидтік бейматалар алу болып табылады. Зерттеу нәтижесінде бейматаға тұрақты антимикробтық қасиет беретін технологиялар жасалды. Қолданылатын компоненттердің физика-химиялық қасиеттері және өзара әрекеттесу механизмі зерттелді. Антимикробтық беймата алудың оңтайлы технологиялық параметрлері анықталды. Жоғары физика-механикалық және функциональдық қасиеттері бар беймата алудың жаңа технологиясы материалдың медицинада және бактериостатикалық, бактерицидтік және фунгицидтік текстиль материалдары тұтынылатын салаларға қолданылу мүмкіндігін арттырады. Сондықтан отандық және шетелдік өнеркәсіптердің барлық талаптарына сай келетін беймата шығару үшін талшық түрінде модификациялаумен қатар өңдеу композициясын алу қызығушылық туғызады.

1. K.S. Huang, H.S. Lian, J.B. Chen, “Study on the modification of PP nonwoven fabric”, Fibres Text. East. Eur., vol. 3, (2011): pp. 82–87,

2. D. Gao, R. Zhao, X.Yang, F.Chen, X. Ning, “Bicomponent PLA Nanofiber Nonwovens as Highly Efficient Filtration Media for Particulate Pollutants and Pathogens”. Membranes. 11(11), (2021): р.819.

3. H.Qiu, Z.Si, Y.Luo, P.Feng, X.Wu, W.Hou, Y.Zhu, M.B.Chan-Park, Xu L, D. Huang, “The Mechanisms and the Applications of Antibacterial Polymers in Surface Modification on Medical Devices”, Front. Bioeng. Biotechnol. 8, (2020): р.910.

4. Егоркина Е.А. Новый подход к решению старых проблем в области медицины и здравоохранения в России // Ж. Курьер, 2005. №1. - С. 9-11.

5. ГОСТ 11680-76. Ткани бязевой группы. Технические условия.

6. ГОСТ 7138-83. Ткани хлопчатобумажные миткалевой группы. Технические условия.

7. ГОСТ 10138-93. Ткани чистольняные, льняные и полульняные бельевые (для постельного и нательного белья). Технические условия.

8. E.W. Moon, H.-.W. Lee, J.H. Rok, J.-.H. Ha, “Photocatalytic inactivation of viral particles of human norovirus by Cu-doped TiO2 non-woven fabric under UVA-LED wavelengths”, Science of the Total Environment, vol. 749, (2020): p. 9.

9. I. Cerkez, S.D. Worley, R.M. Broughton, T.S. Huang, “Antimicrobial surface coatings for polypropylene nonwoven fabrics”, Reactive and Functional Polymers, vol. 73 (11), (2013): pp. 1412-1419.

10. S. Kim, Y. Cho, C.H Park, “Effect of cotton fabric properties on fiber release and marine biodegradation”, Text. Res. J. 92, (2022): рр. 2121–2137.

11. C. Deng, F. Seidi, Q.Yong, X. Jin, C. Li, X. Zhang, J.Han, Y. Liu, Y.Huang, Y.Wang, “Antiviral/antibacterial biodegradable cellulose nonwovens as environmentally friendly and bioprotective materials with potential to minimize microplastic pollution”, J. Hazard. Mater. 424, (2021): 127391.

12. S. Smith, M.Ozturk, M. Frey, “Soil biodegradation of cotton fabrics treated with common finishes”, Cellulose, 28, (2021): рр. 4485–4494.

13. Дюсенбиева К.Ж., Айтулова Б.Т. Мақта маталарына антимикробтық қасиет беру. Материалы республиканской научно-практической конференции молодых ученых «Наука. Образование. Молодежь», // Алматы, 26 -27 апреля 2018 г., - С. 148-149.

14. Бектемисова Н.Х., студент 4 курса., Дюсенбиева К.Ж, Рашидова Б.Р. Тоқыма материалдарын биологиялық зақымданудан қорғау. Материалы Республиканской научно-практической конференции молодых ученых «Наука. Образование. Молодежь», Алматы, 21-22 апреля 2022 г. - С. 87-89.

15. ГОСТ 9.060–75. Метод лабораторных испытаний на устойчивость к микробиологическому разрушению.

16. ГОСТ 10550-93. Материалы текстильные. Полотна. Методы определения жесткости при изгибе.

17. ГОСТ 12023-93. Материалы текстильные. Полотна. Методы определения толщины.