Функционалды өнімдер алу үшін қант қызылшасының сығындысынан пектинді концентрат алу технологиясын жасау

Өңдеу өнеркәсібіндегі заманауи жағдайларда қазіргі заманғы өндірістің тиімділігін арттырудың маңызды бағыттарының бірі-қайталама шикізатты өңдеуді кеңінен тарту болып табылады. Көкөніс немесе жеміс-жидек шикізатын қайта өңдеу кезінде технологиялық процестің қалдықтарын мақсатты пайдалану болып табылады, сондықтан республикада қант өнеркәсібінің қалдықтарынан тиімді технологияны пайдалана отырып, құрамында пектин бар сығындыларды алудың ресурс үнемдейтін технологиясын әзірлеу басты мақсат болып табылады. Бұл мақалада алынған функционалды жеміс-көкөніс өнімдерінде қоспа ретінде қолданылатын пектинді сығынды, оның концентраты және олардың сақтау мерзімін алу аспектілерін зерттеу нәтижелері берілген. Жұмыста стандартты зерттеу әдістері, жалпы қабылданған физика-химиялық және биохимиялық зерттеулер қолданылды. Жүргізілген ғылымизерттеу жұмыстарының нәтижесінде оңтайлы технологиялық режимдер (параметрлер) әзірленді, құрамында пектин бар сығындылар (концентраттар) алу үшін қант қызылшасының сығындысын терең өңдеу технологиясы, оның тағамдық құндылығы, физика-химиялық және қауіпсіз көрсеткіштері зерттелді. Нәтижесінде құрамында пектин бар концентраттың функционалдық қасиеттері бар тағам өнімдерін алуға жарамдылығы анықталды. Жеміс-көкөніс шикізатын терең және кешенді өңдеу, атап айтқанда, функционалды өнім алу үшін қант қызылшасының сығындысынан пектинді концентрат алу технологиясын әзірлеу; табиғи емдік әсері бар өнімдердің ассортиментін кеңейту арқылы ұлт денсаулығын қамтамасыз ету үшін қажет. Аталған ақпарат әзірленген технологияның республиканың жеміс-көкөніс өнімдерін қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібінде ғылыми жаңалығы мен практикалық маңызы бар екені сөзсіз.

1. Құсайынова А.Б. Ауыл шаруашылығының қайта өңдеу салаларының қазіргі жағдайы және одан әрі даму перспективалары // Қазақстанның тамақ және өңдеу өнеркәсібі. -2020. -№1. – Б. 2.

2. Оводов Ю.С. Пектинді заттар туралы заманауи идеялар / Ю.С. Оводов // Биоорганикалық химия.2009.-Т. 35, № З.-Б. 292-310.

3. Пектин. Өндіріс және қолдану / Н.С. Карпович, Л.В. Донченко, В.В. Нелина және басқалар Киев, 2009.- 88 б.

4. Kanner J., Frankel E., German B., Kinsella JE, Agric J. Табиғи антуоксидант жүзім мен шараптар. Азық-түлік.химия, 2021. -Б. 64-69.

5. Цитрус қабығынан, қабықтардан, шырын көпіршіктерінен және тұқымдардан алынған талшықтардың құрамы. Лебенс.-Вис. u.-Technol. 2021. 14: -Б. 229–231

6. Лакин Г.Ф. Биометрия. М., 2015. - 196 б.

7. Голубев В.Н., Шелухина Н.П. Пектин: химия, технология, қолдану. М., 2015. -387 б.

8. Хаас, КТ; Уайтман, Р.; Мейеровиц, Е.М.; Peaucelle, A. Пектинді гомогалактуронан наножіпті кеңейту өсімдік эпидермисінің жасушаларында морфогенезді басқарады // Ғылым. 2020. -Б. 1003–1007.

9. Ян, Ю.; Ван, З.; Ху, Д.; Сяо, К.; Wu, JY Біріктірілген ферментативті және сисал қалдықтарынан пектинді тиімді алуультрадыбыстық процесс // Food Hydrocoll. 2018,. -Б. 189–196.

10. Маренда, ФРБ; Маттиода, Ф.; Демиат, I.M.; де Франциско, А.; де Оливейра Петкович, CL; Canteri, MHG; де Мелло Кастанхо Амбони, RD Петикалық заттарды алу үшін өсімдік қалдықтарын пайдаланатын зерттеулердегі жетістіктер: шолу. Дж. Полим. // Қоршаған орта, 2019. -Б. 549–560.

11. Чен, ТТ; Чжан, Ж. Ван, ЗВ; Чен, ЗЛ; Ма, Х.; Ян, Дж.К. Цитрустық пектиндердің физикалық-химиялық, құрылымдық, функционалдық және биологиялық қасиеттеріне әртүрлі жиілік режим-деріндегі ультрадыбыстық модификацияның әсері. // Food Hydrocoll. 2021. -Р. 549–560

12. Карбуз, П.; Тугрул, Н. Микротолқынды пеш және ультрадыбыстық көмегімен әртүрлі жеміс қабығынан пектинді алу. // J. Food Sci. Техн. 2020. -Р. 641–650.

13. Гонг, Дж.; Чен, X.; Танг, Т. Полимерлердің бақыланатын карбонизациясындағы соңғы прогресс. Прог. Полим. ғылым.2019, 94, 1–32, doi:10.1016/j.progpolymsci.2019.-РР.123–132.

14. Равен, PH; Эверт, РФ; Эйххорн, SE өсімдік биологиясы, 8-ші басылым; Freeman and Co: Нью-Йорк, АҚШ, 2014. -РР. 123–132. Карбуз, П.; Тугрул, Н. Микротолқынды пеш және ультрадыбыстық көмегімен әртүрлі жеміс қабығынан пектинді алу. // J. Food Sci. Техн. 2020, 58. -РР. 641-650. [Google ғалымы][CrossRef][PubMed]

15. Муньоз-Лабрадор, А.; Морено, Р.; Виламиэль, М.; Montilla, A. Қуатты ультрадыбыстық көмегімен цитрустық пектин гельдерін дайындау және оны құлпынайдағы жеуге жарамды жабын ретінде қолдану. // J.Sci. Азық-түлік ауылшаруашылығы. -2018, 98. -Р. 4866–4875.

16. Веферс, Д.; Биндерейф, Б.; Карбштейн, НР; Ван дер Шааф, АҚШ Сарысуы ақуыз-пектин конъюгаттары: жақсартылған эмульгациялау қасиеттерін молекулалық және физика-химиялық сипаттамалармен байланыстыру. // Food Hydrocoll, 2018. -85. -Р. 257–266.

17. Freitas, CMP; Джуниор, D.B.S.; Мартинс, Р.Д.; Диас, MMS; Коимбра, JSR; Sousa, RCS Өнеркәсіптік ауқымда этанолды алуды модельдеу және пектин өндірісінің экономикалық талдауы. // Биопроцесс биожүйесі. Аг, 2021.-Р. 297–296.

18. Нагаражан, Дж. және т.б. Қызғылт гуаваның жанама өнімінен ликопен мен пектиннің сумен индукцияланған жеңіл кешені: экстракция, сипаттама және кинетикалық зерттеулер // Т. хим. 296, 47–55. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2019.135р.

19. Гузель, М., Акпынар Ө. Жеміс субөнімдерінің валоризациясы: жеміс қабығынан пектиндердің өндірістік сипаттамасы. // Азық-түлік биоөнімі. процесс. 115, 126-133. https://doi.org/10.1016/j.fp..2019..-123r.

20. Satsum, A., Busayaporn, W., Rungswang, W., Soontaranon, S., Tumanu, K., & Wanapu, C. Биологиялық ыдырайтын поли (сүт қышқылы) және пектинді композиттердің құрылымдық және механикалық қасиеттері: бионуклеингті қолдану кристалдану әрекетін жақсарту // Полим. Ж.. 2022. - Р. 1–10.