Инновациялық тәсілдер Қазақстан әйелдерінің типтік дене пішіндерін қалыптастыру арқылы тігін өнімдерінің сапасын арттыру

Зерттеудің мақсаты – Қазақстан Республикасындағы тігін өндірісінің бәсекеге қабілетті өнімін арттыру, өндірістік процестің жоғары икемділігін қамтамасыз ету арқылы Қазақстан әйелдерінің дене өлшемдерінің типологиясы туралы ақпараттық деректер базасын қалыптастыру. Тігін өнеркәсібі жеңіл өнеркәсіптің прогрессивті салаларының бірі болып табылады. Тігін өнімдерінің сапасын арттыру үшін тек жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарын техникалық қайта жарақтандыруды жүргізу жеткіліксіз, бұл технологиялық процестердің кешенді механикалануын және автоматтандырылуын жақсартуға ықпал етеді, сондай-ақ Қазақстан Республикасы әйелдерінің антропометриялық өлшемдерінің жаңа базасын құру қажет. Сонымен қатар, өлшемдерге қатысты негізгі стандарттарды зерттеу үшін бірнеше елдердің стандарттарын талдау жүргізу қажет. Киім массалық өндірісі кезінде дене пішінінің жеке ерекшеліктерін ескеру мүмкін емес. Сонымен қатар, халыққа арналған тігін өнімдерін өндіргенде, киімнің өлшемдері тұтынушылардың қажеттіліктерін мүмкіндігінше қанағаттандыруы тиіс. Бұл әртүрлі дене пішіндерінің барлық түрлерін антропологиялық типтердің оңтайлы санымен көрсету жағдайында мүмкін болады. Рационалды өлшем типологиясын құрудың негізгі мақсаты – киім өлшемдерімен халықты барынша қанағаттандыратын минималды пішін типтерін айқындау. Мақалада Қазақстан әйелдерінің дене өлшемдеріне қатысты әзірленген абсолюттік өлшемдер негізінде типтік дене пішіндерін қалыптастыруға арналған эксперименттік зерттеулердің нәтижелері келтірілген, мұнда статистикалық мәліметтер мен математикалық статистика әдістері қолданылып, олардың таңдамалық үлгіде көрсетілген көлемі мен өзгергіштігі сипатталған. Мақалада корсет өнімдеріне қатысты нақты статистикалық деректер келтіріледі.

1. Киябаева, С. К. Перспективы и проблемы антропометрических измерений населения Республики Казахстан / С. К. Киябаева. — Текст: непосредственный // Современные тенденции технических наук : материалы II Междунар. науч. конф. (г. Уфа, май 2013 г.). — Т. 0. — Уфа: Лето, 2013. — С. 68-69. — URL: https://moluch.ru/conf/tech/archive/74/3850.

2. Баскимбаева Т.А. Совершенствование размерной типологии женского населения Республики Казахстан // Тауар, 1997 г., №1

3. ГОСТ 31396-2009. Классификация типовых фигур женщин по ростам, размерам и полнотным группам для проектирования одежды. М: стандарт информ, 2009.

4. ГОСТ 31397-2009 Классификация типовых фигур женщин особо больших размеров. М.: Стандарт информ. 2009.

5. ГОСТ 31398-2009 Классификация типовых фигур беременных женщин. М.: Стандарт информ. 2009.

6. Kyong-Hwa Yi, Cynthia Istook, Yeosun Kang, Hei-Sun Choi, 2007. Comparative analysis of Korean and American body sizes &shapes using 3D scanned anthropometric data, Journal of the Korean society of clothing and textiles, 31(6), pp: 892-901.

7. Kyong-Hwa Yi, 2010. Korean obese women (Part 1). Journal of the Korean society of clothing and textiles, Vol 34, #6, pp: 937-954.

8. Prof. KyongHwa Yi. Nationwide anthropometric survey and its applications. Textile technology seminar 2011. Kazakhstan-Korea Textile technology cooperation project. Almaty technological university. 27 October 2011, pp: 91-108.

9. Рогов П.И., Конопальцева Н.М. Конструирование женской одежды для индивидуального потребителя. М: «Академия», 2004.398 с. Единая методика конструирования одежды (ЕМКО СЭВ). Том 1. ЦНИИШП. М. 1989 г

10. ОСТ 17-325-86 «Изделия швейные, трикотажные, меховые. Типовые фигуры мужчин. Размерные признаки для проектирования одежды» М., 1986 г.

11. ОСТ 17-326-81 «Изделия швейные, трикотажные, меховые. Типовые фигуры женщин. Размерные признаки для проектирования одежды» М., 1981.

12. ОСТ 17-66-77 «Изделия швейные, трикотажные, меховые. Фигуры девочек типовые. Размерные признаки для проектирования одежды»

13. ОСТ 17-67-77 «Изделия швейные, трикотажные, меховые. Фигуры мальчиков типовые. Размерные признаки для проектирования одежды».

14. Лопандина С.К. О необходимости совершенствования существующей размерной типологии // Швейная промышленность, 2002 г - № 6, - с.40-41

15. https://ru.wikipedia.org/wiki/ Международная стандартизация.

16. EN 13402-1(2001) Обозначение размеров одежды. Часть 1. Термины, определения и снятие мерок (ISO 3635:1981, изменение)

17. EN 13402-2(2002 Обозначение размеров одежды. Часть 2. Первичные и повторные размеры

18. EN 13402-3(2004) Обозначение размеров одежды. Часть 3. Измерения и промежутки

19. EN 13402-4 (рабочий) Система кодирования.

20. Бюро национальной статистики. Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. Демографическая статистика. Численность населения Республики Казахстан по полу и типу местности (на 1 июля 2025г.) Дата опубликования: 14.08.2025

21. Воронин М.А. Конструирование и изготовление мужской верхней одежды беспримерочным способом. К.: Техніка, 1985. - 232 с.

22. Назаров А.С. Фотограмметрия: учеб. пособие для студентов вузов. — Мн.: ТетраСистемс, 2006. — 368 с.: ил,

23. Леденева И.Н., Рыбакова О.Н., Разин И.Б., Чаленко Е.А., Анализ методов определения антропометрических характеристик внешней формы фигуры человека. М.МГУДиТ., 2010 г. - 22 с.

24. Петросова И.А., Коблякова Е.Б. Устройство для бесконтактного снятия проекционных размеров объекта. Заявка РФ 2001119821, кл. А 41 Н 1/02, опубл. 27.06.2003.

25. HTML версия файла http://lekala.info/leko/dn/scn3d.doc.

26. Cистема боди-сканирования: «Имидж Твин» (Image Twin, «двойник» Тextile/Closing Technology Corporation, (ТС2)). www.tc2.com.

27. «Кибервер» (Cyberwear, «электронная одежда») www.cyberware.com.

28. «Симкад» (Symcad, модель Turbo Flash/3D) www.symcad.com.