Үй жануарларына арналған азықтардың жаңа инновациялары (2023–2025): балама ақуыздар, микробиомға бағытталған тамақтану және қауіпсіздікті ескере отырып азықты өңдеу

Үй жануарларына арналған азық-түлік секторы 2023 және 2025 жылдың ортасы аралығында тұрақтылық мақсаттарына, микробиома ғылымындағы жетістіктерге және өңдеу мен ораудағы жаңа зерттеулерге негізделген жылдам инновацияларды бастан кешірді. Бұл шолу төрт негізгі домен бойынша соңғы әзірлемелерді синтездейді: (1) баламалы және жаңа протеиндер (жәндіктер, бір жасушалы ақуыздар және өсірілетін ет), (2) постбиотиктер мен ерте дәлдік тәсілдеріне баса назар аудара отырып, микробиомаға бағытталған тамақтану, (3) дизайн бойынша қауіпсіздікті өңдеу - әсіресе жоғары қысымды өңдеу және PP-ге арналған өңдеу). (4) ластаушы заттар мен қаптамаға қатысты мәселелер (микотоксиндер, микробқа қарсы төзімділік, PFAS). Осы мақалада реттеуші кезеңдер талқыланады, негізгі деректер (қоректік заттардың құрамы, расталған өңдеу параметрлері, қадағалау нәтижелері) қорытындалады, білімдегі маңызды кемшіліктерді анықталады (мысықтардың қорегіне қойылатын талаптар, ұзақ мерзімді азықтандыру сынақтары, рецептураға тән процесті тексеру) және сала мен академиялық мүдделі тараптар үшін ҒЗТКЖ күн тәртібі ұсынылады. Жақын болашақтағы зерттеу күн тәртібі үй жануарларына арналған мақсатты түрде жүргізілетін азықтандыру сынақтарын, құрам деңгейіндегі технологиялық үдерістердің валидациясын және жеткізу тізбегінің ашықтығын басым бағыттар ретінде айқындауы тиіс. Бұл тұрақтылыққа қатысты тұжырымдардың қоректік көрсеткіштерге түзетілген әсер деректерімен негізделуін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, инновацияларды пилоттық кезеңнен қауіпсіз, қолжетімді әрі ғылыми тұрғыда дәлелденген үй жануарларының негізгі азықтарына енгізу үшін өнеркәсіп, академиялық орта және реттеуші органдар арасындағы үйлесімді ынтымақтастық шешуші рөл атқарады.

1. Banks, I. J. (2025). Dried whole black soldier fly larvae consumption... [Study]. PubMed Central. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC12023938/

2. Kotob, G. (2022). Potential application of black soldier fly fats in canine and feline nutrition. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1226861522001273

3. Lee, A. (2023). Inactivation of Salmonella, shiga toxin-producing E. coli, and Listeria monocytogenes in commercial raw pet foods by high-pressure processing. Journal of Food Protection. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37414286/

4. Lee, A. (2024). The combined use of high pressure processing and other interventions for pathogen inactivation in pet food. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0362028X24001741

5. Salminen, S., et al. (ISAPP). (2021). Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of postbiotics. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 18, 649–667. https://doi.org/10.1038/s41575-021-00440-6

6. Su, H. (2025). Black soldier fly larvae as a novel protein feed: a systematic critical review. PubMed Central. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12386760/

7. Kumar R, Goswami M, Pathak V. Innovations in pet nutrition: investigating diverse formulations and varieties of pet food: mini review. MOJ Food Process Technols. 2024;12(1):86‒89. DOI: 10.15406/mojfpt.2024.12.00302

8. Kumar R, Goswami M. Harnessing poultry slaughter waste for sustainable pet nutrition: a catalyst for growth in the pet food industry. J Dairy Vet Anim Res. 2024;13(1):31‒33. DOI: 10.15406/jdvar.2024.13.00344

9. Kumar, R. (2024). Promoting Pet Food Sustainability: Integrating Slaughterhouse By-products and Fibrous Vegetables Waste. Acta Scientific Veterinary Sciences, 6, 07-11. http://dx.doi.org/10.31080/ASVS.2024.06.0871

10. 10. Kumar, R., & Goswami, M. (2024). Exploring Palatability in Pet Food: Assessment Methods and Influential Factors. International Journal of Livestock Research, 14(4).

11. Kumar, R., & Goswami, M. (2024). Feathered nutrition: unlocking the potential of poultry byproducts for healthier pet foods. Acta Scientific Veterinary Sciences. (ISSN: 2582-3183), 6(4).

12. Kumar, R., & Goswami, M. (2024). Optimizing Pet Food Formulations with Alternative Ingredients and Byproducts. Acta Scientific Veterinary Sciences (ISSN: 2582-3183), 6(4).

13. Kumar, R., & Sharma, A. (2024). A Comprehensive Analysis and Evaluation of Various Porcine Byproducts in Canine Diet Formulation. Asian Journal of Research in Animal and Veterinary Sciences, 7(3), 236-246. https://doi.org/10.9734/ajravs/2024/v7i3308

14. Kumar, R., & Sharma, A. (2024). Deciphering new nutritional substrates for precision pet food formulation. International Journal of Veterinary Sciences and Animal Husbandry.https://doi.org/10.22271/veterinary,202(4),v9.

15. Kumar, R., & Sharma, A. (2024). Prebiotic-driven Gut Microbiota Dynamics: Enhancing Canine Health via Pet Food Formulation. International Journal of Bio-resource and Stress Management, 15(Jun, 6), 01-15. https://doi.org/10.23910/1.2024.5359

16. Kumar, R., & Sharma, A. (2024). Review of Pet Food Packaging in the US Market: Future Direction Towards Innovation and Sustainability. Annual Research & Review in Biology, 39(6), 16-30. https://doi.org/10.9734/arrb/2024/v39i62085

17. Kumar, R., Goswami, M. and Pathak, V. (2023). Enhancing Microbiota Analysis, Shelf-life, and Palatability Profile in Affordable Poultry Byproduct Pet Food Enriched with Diverse Fibers and Binders. J. Anim. Res., 13(05): 815-831. DOI: 10.30954/2277-940X.05.2023.24

18. Kumar, R., Goswami, M. and Pathak, V. (2023). Enhancing Microbiota Analysis, Shelf-life, and Palatability Profile in Affordable Poultry Byproduct Pet Food Enriched with Diverse Fibers and Binders. J. Anim. Res., 13(05): 815-831. DOI: 10.30954/2277-940X.05.2023.24

19. Kumar, R., Goswami, M., & Pathak, V. (2024). Gas Chromatography Based Analysis of fatty acid profiles in poultry byproduct-based pet foods: Implications for Nutritional Quality and Health Optimization. Asian Journal of Research in Biochemistry, 14(4), 1-17. https://doi.org/10.9734/ajrb/2024/v14i4289

20. Kumar, R., Goswami, M., Pathak, V., & Singh, A. (2024). Effect of binder inclusion on poultry slaughterhouse byproducts incorporated pet food characteristics and palatability. Animal Nutrition and Feed Technology, 24(1), 177-191. DOI: 10.5958/0974-181X.2024.00013.1

21. Kumar, R., Goswami, M., Pathak, V., & Singh, A. (2024). Effect of binder inclusion on poultry slaughterhouse byproducts incorporated pet food characteristics and palatability. Animal Nutrition and Feed Technology, 24(1), 177-191. DOI: 10.5958/0974-181X.2024.00013.1

22. Kumar, R., Goswami, M., Pathak, V., Bharti, S.K., Verma, A.K., Rajkumar, V. and Patel, P. 2023. Utilization of poultry slaughter byproducts to develop cost effective dried pet food. Anim. Nutr. Technol., 23: 165-174. DOI: 10.5958/0974-181X.2023.00015.X

23. Kumar, R., Goswami, M., Pathak, V., Bharti, S.K., Verma, A.K., Rajkumar, V. and Patel, P. 2023. Utilization of poultry slaughter byproducts to develop cost effective dried pet food. Anim. Nutr. Technol., 23: 165-174. DOI: 10.5958/0974-181X.2023.00015.X

24. Kumar, R., Goswami, M., Pathak, V., Verma, A.K. and Rajkumar, V. 2023. Quality improvement of poultry slaughterhouse byproducts-based pet food with incorporation of fiber-rich vegetable powder. Explor. Anim. Med. Res., 13(1): 54-61. DOI: 10.52635/eamr/13.1.54-61

25. AAFCO. (2023, July 31). AAFCO membership approves new model pet food and specialty pet food regulations. https://www.aafco.org/news/aafco-membership-approves-new-model-pet-food-and-specialty-pet-food-regulations/

26. Meatly. (2024, July 10). Press release: Meatly becomes first European company ever to be authorized to sell cultivated meat.https://meatly.pet/meatly-approval/

27. FoodNavigator. (2024, July 17). Meatly gets UK approval for use of cultivated meat in pet food. https://www.foodnavigator.com/Article/2024/07/17/Meatly-gets-UK-approval-for-use-of-cultivated-meat-in-pet-food/

28. Meatly. (2025, Feb 6). Meatly launches world’s first cultivated pet food! https://meatly.pet/meatly-launches-worlds-first-cultivated-pet-food/

29. ADM. (2025, May 22). ADM clinical trial demonstrates promising effects of PRIOME® MH postbiotic to support canine metabolic health [Press release]. https://www.adm.com/en-us/news/news-releases/2025/5/adm-clinical-trial-demonstrates-promising-effects-of-priome-mh-postbiotic-to-support-canine-metabolic-health/

30. Petfood Industry. (2025, May 30). Study: ADM postbiotic may support blood sugar levels in dogs. https://www.petfoodindustry.com/nutrition/pet-food-additives-supplements/news/15747332/study-adm-postbiotic-may-support-blood-sugar-levels-in-dogs

31. U.S. Food and Drug Administration (FDA). (2025, June 30). Report of FY 2024 survey of animal food packaging for PFAS [PDF]. https://www.fda.gov/media/187097/download

32. Kumar, R., & Sharma, A. (2025). The Role of Omics Technologies in Pet Food Science: Advancing Nutrition, Health, and Safety. Annual Research & Review in Biology, 40(3), 101-115.