Жалғансұйылу қабатымен кептіргіш қондырғысының инженерлік есептеу әдістемесін әзірлеу
https://doi.org/10.48184/2304-568X-2025-4-147-154
Аңдатпа
Тамақ өнімдерін кептіру процесі тамақ өнеркәсібіндегі энергияны көп қажет ететін және технологиялық тұрғыдан күрделі операциялардың бірі болып табылады, оған өнімнің сапасын сақтау және оның сақтау мерзімі тікелей байланысты. Дәстүрлі кептіру әдістері көбінесе қоректік заттардың жоғалуымен және органолептикалық қасиеттердің деградациясымен бірге жүреді, бұл тиімдірек технологиялық шешімдерді әзірлеуді қажет етеді. Қарқынды жылу және массаалмасуды қамтамасыз ететін, шикізаттың жылу зақымдануын азайтатын және жоғары сапалы өнім алуға ықпал ететін жалғансұйылу қабаты бар кептіргіштерді пайдалану перспективалы бағыт болып саналады. Жұмыста полидисперсті материалдарға арналған жалғансұйылу қабаты бар кептіргіштің инженерлік есептеу әдістемесі келтірілген. Әдістемеге кептіру агентінің қозғалу жылдамдығын анықтауға, қондырғының гидравликалық кедергісін есептеуге, сондай-ақ қопсытқыштардың жетек қуатын анықтауға арналған тәуелділіктер кіреді.Ұсынылған есептік тәсілдерді іске асыру айналмалы көлденең біліктердегі қопсытқыштары бар кептіргіштің құралмасын жасауға мүмкіндік берді. Бұндай жинастыру өнім кесектерінің пайда болуына жол бермейді, бөлшектердің біркелкі таралуына ықпал етеді және сонымен бірге айтарлықтай гидравликалық кедергі тудырмайды. Алынған нәтижелер әзірленген әдістеме мен құрылмалық шешімдерді қолдану процестің экономикалық тиімділігін арттыруды, регидратацияланатын өнімдердің сапасын жақсартуды және тамақ өнеркәсібінде жалғансұйылу қабаты бар кептіргіштерді практикалық пайдалану мүмкіндіктерін кеңейтуді қамтамасыз ететінін көрсетеді.
Авторлар туралы
Н. О. Тусипов«Шәкәрім университеті» КеАҚ
Қазақстан
Тусипов Нурлан Оразханович - магистр, технологиялық жабдықтар кафедрасының аға оқытушысы.
071412, Семей қаласы, Глинка көшесі, 20а
Г. Б. Абдилова
«Шәкәрім университеті» КеАҚ
Қазақстан
Абдилова Галия Бекеновна - техника ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор, технологиялық жабдықтар кафедрасының меңгерушісі.
071412, Семей қаласы, Глинка көшесі, 20а
Б. Б. Кабулов
«Шәкәрім университеті» КеАҚ
Қазақстан
Кабулов Болат Бейсенгалиевич - техника ғылымдарының кандидаты, технологиялық жабдықтар кафедрасының қауымдастырылған профессоры.
071412, Семей қаласы, Глинка көшесі, 20а
А. Л. Касенов
«С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университеті» КеАҚ
Қазақстан
Касенов Амиржан Леонидович - техника ғылымдарының докторы, профессор, техникалық факультет.
010011, Астана қаласы, Жеңіс даңғылы, 62
Г. Н. Конарбаева
«Д. Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университеті» КеАҚ
Қазақстан
Конарбаева Гульнур Нурлыбековна - магистр, Халықаралық инженерия мектебінің аға оқытушысы.
070010, Өскемен қаласы, Серiкбаев көшесі, 19
Әдебиет тізімі
1. Hui, Y. H., Lisbeth Meunier-Goddik, and Jytte Josephsen. Handbook of Food and Beverage Fermentation Technology. Technology & Engineering. 2004. p. 236.
2. Chen, Xiao Dong, and Arun S. Mujumdar, eds. Drying Technologies in Food Processing. Oxford: Blackwell Publishing Ltd., 2008. pp. 113–265.
3. Zhonghua, W., and A. S. Mujumdar. "Simulation of the Hydrodynamics and Drying in a Spouted Bed Dryer." Drying Technology 25, no. 1 (2007): 59–74.
4. Jangam, Sachin V., Chung Lim Law, and Arun S. Mujumdar, eds. Drying of Foods, Vegetables and Fruits. Volume 1. 2010. p. 232.
5. Haron, Nazrul Syaif, et al. "Untitled." IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 226 (2017): 012053. https://doi.org/10.1088/1757-899X/226/1/012053.
6. Haron, N. S., et al. "Recent Advances in Fluidized Bed Drying." IOP Conference Series: Materials Science and Engineering 243 (2017): 012038.
7. Torki-Harchegani, M., et al. "Dehydration Behaviour, Mathematical Modelling, Energy Efficiency and Essential Oil Yield of Peppermint Leaves Undergoing Microwave and Hot Air Treatments." Renewable and Sustainable Energy Reviews 58 (May 2016): 407–418.
8. Вroiner, H., and D. Mtwes. Slolfaustaus Cheinschliefill Chshemischer Reaktionen. Aarau: Frankfurt, 2011.
9. Валентас, К.Дж., Ротштейн, Э., Сингх, Р.П. Пищевая инженерия: справочник с примерами расчетов / (ред.) / пер. с англ. Под общ. науч. ред. А. Л. Ишевского.– СПб: Профессия, 2004.– С. 160-161.
10. Гальперин Н. И. Псевдоожижение.- М.: Знание, 1968.– 63 с.
11. Гинзбург А.С., Резников В.Л. Сушка пищевых продуктов в кипящем слое. – М.: Пищевая промышленность. 1966.– 188 с.
12. Плаксин, Ю.М., Малахов, Н.Н., Ларин, В.А. Процессы и аппараты пищевых производств. – М.: Колос, 2007.– С. 525-530.
13. Тепляшин В.Н. Технологии и оборудование для сушки растительного сырья [электронный ресурс]: учеб. пособие / В.Н. Тепляшин, Л.И. Ченцова, В.Н. Невзоров; Краснояр. Гос. Аграр. Ун-т.– Красноярск, 2019.– 173 с.
14. Тусипов, Н.О., Акимов, М.М., Еренгалиев, А.Е., Давыдова, С.Г. Сушилки с псевдоожиженным слоем: аналитический обзор. – Усть-Каменогорск, 2014.– 60 с.
15. Тусипов, Н.О., Акимов, М.М., Еренгалиев, А.Е., Давыдова, С.Г. Установка для сушки полидисперсных материалов. Инновационный патент РК № 29537 от 16.02.2015, бюл. №2.–3с.
16. Тусипов, Н.О., Акимов, М.М., Лобасенко, Б.А., Алиева, М.А. Установка для сушки полидисперсных материалов. Патент РК на полезную модель № 4989 от 29.05.2020, бюл. № 21.– 4 с.
17. Тодес О.М. Цитович О.Б. Аппараты с кипящим зернистым слоем (гидравлические и тепловые основы работы). – Л.: Химия. 1981.- 296 с.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Тусипов Н.О., Абдилова Г.Б., Кабулов Б.Б., Касенов А.Л., Конарбаева Г.Н. Жалғансұйылу қабатымен кептіргіш қондырғысының инженерлік есептеу әдістемесін әзірлеу. Алматы технологиялық университетінің хабаршысы. 2025;150(4):147-154. https://doi.org/10.48184/2304-568X-2025-4-147-154
For citation:
Tussipov N.O., Abdilova G.B., Kabulov B.B., Kassenov A.L., Konarbayeva G.N. Development of an engineering calculation methodology for a fluidized bed drying unit. The Journal of Almaty Technological University. 2025;150(4):147-154. (In Kazakh) https://doi.org/10.48184/2304-568X-2025-4-147-154


















