Preview

Алматы технологиялық университетінің хабаршысы

Кеңейтілген іздеу

Тұздалған ірімшіктерді өндіруде шығындарды азайтудың инновациялық әдістері: жаңа технологиялар мен тәсілдер

https://doi.org/10.48184/2304-568X-2025-2-17-27

Толық мәтін:

Аңдатпа

Зерттеу тұзды ірімшіктерді инновациялық технологияларды пайдалану арқылы өндіру кезінде шығындарды азайтуға бағытталған. Жұмыстың басты мақсаты – өндірістік циклді оңтайландырудың тиімді әдістерін әзірлеу, соның ішінде автоматтандыру, ферментті препараттарды пайдалану, энергия тиімділігін арттыру және жанама өнімдерді кешенді өңдеу. Қолданыстағы және келешегі бар технологиялық шешімдерді талдау көрсеткендей, автоматтандырылған басқару жүйелері мен баламалы ашытқы дақылдарын енгізу өндірістік шығындарды 15–20%-ға азайтуға, энергия тұтынуды 10–12%-ға төмендетуге және өнімділікті 5–7%- ға арттыруға мүмкіндік береді. Зерттеу ғылыми және қолданбалы маңызға ие, себебі ол сүт өнеркәсібін жаңғыртуға арналған экономикалық тұрғыдан негізделген шараларды ұсынады. Әзірленген тәсілдер рентабельділікті арттырып, түпкілікті өнімнің сапасын жақсартады, сонымен бірге бәсекеге қабілеттілікті күшейтіп, ресурстарды ұтымды пайдалануға жол ашады. Сонымен қатар, зерттеудің нәтижелері кез келген ауқымдағы кәсіпорындарда сәтті іске асырылуы мүмкін, бұл жабдықтарды жаңартуға, сапаны бақылауды жетілдіруге және шығындарды азайтуға ықпал етеді. Бұдан бөлек, тұжырымдама саланың тұрақтылығын арттыруға бағытталған экологиялық аспектілерді де қамтиды. Ұсынылған технологияларды енгізу нарықтағы өндірушілердің позициясын нығайтып, өнімнің қолжетімділігін кеңейтеді және саланың әрі қарай дамуы мен шығындарды қысқартуға қосымша серпін береді.

Авторлар туралы

А. И. Матибаева
Алматы технологиялық университеті
Қазақстан

050012, Алматы қ., Толе би көш., 100



Р. Б. Мухтарханова
Алматы технологиялық университеті
Қазақстан

050012, Алматы қ., Толе би көш., 100



Б. Ш. Джеписбаева
Алматы технологиялық университеті
Қазақстан

050012, Алматы қ., Толе би көш., 100



А. В. Нагин
Алматы технологиялық университеті
Қазақстан

050012, Алматы қ., Толе би көш., 100



А. Ж. Жақсылық
Алматы технологиялық университеті
Қазақстан

050012, Алматы қ., Толе би көш., 100



Әдебиет тізімі

1. МЕМСТ 52686-2011. Тұздалған ірімшіктер. Жалпы техникалық шарттар. – М.: Стандартинформ, 2011.

2. Карпенко Е.А., Сидорова Н.В. Современные тенденции в производстве сыра: научный обзор. – М.: Наука, 2019.

3. Иванова Г.Н., Петров Д.В. Инновационные технологии переработки молока. – СанктПетербург: Лань, 2018.

4. Смирнов А.Л. Экономическая эффективность автоматизации производства молочных продуктов. – Казань: Казанский университет, 2020.

5. МЕМСТ 34398-2018. Сүт өнімдері. Энергетикалық құндылықты анықтау. – М.: Стандартинформ, 2018.

6. Пищальников А.В. Технология сыроделия: современные задачи и перспективы развития. – Ростов-на-Дону: Феникс, 2021.

7. Fox, P.F., Guinee, T.P., Cogan, T.M., & McSweeney, P.L.H. Fundamentals of Cheese Science. – Springer, 2017.

8. McSweeney, P.L.H., & O’Mahony, J.A. (2020). Advanced Chemistry of Dairy Products: Volume 1A – Proteins: Main Aspects. Springer.9. Baxter, J.M. (2018). Cheese production technology. Wiley-Blackwell.

9. Broadbent, J.R., Hawke, K., Johnson, M.E., & Steele, J.L. (2019). The role of probiotics in cheese fermentation and health benefits. Journal of Dairy Science, 102(2), 1054–1071.

10. Gonzalez de Llano, D., Ramos, M., & Polo, M.K. (2021). Energy efficiency in milk processing: prospects for sustainable development. Food Science and Technology, 34(3), 347–365.

11. Poveda, J.M., Esteban, M.D., & Clemente, G. (2020). Renewable energy sources in the dairy industry. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 129, 109908.

12. МЕМСТ 52686-2011. Тұздалған ірімшіктер. Жалпы техникалық шарттар. – М.: Стандартинформ, 2011.

13. Fox, P.F., Guinee, T.P., Cogan, T.M., & McSweeney, P.L.H. (2017). Fundamentals of Cheese Science. Springer.

14. Broadbent, J.R., Houck, K., Johnson, M.E., & Steele, J.L. (2019). The Role of Probiotics in Cheese Fermentation and Health Benefits. Journal of Dairy Science, 102(2), 1054–1071.

15. Poveda, J.M., Esteban, M.D., & Clemente, G. (2020). Renewable Energy in Dairy Industry: A Review of Sustainable Technologies. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 129, 109908.

16. González de Llano, D., Ramos, M., & Polo, M.C. (2021). Energy Efficiency in Dairy Processing: A Sustainability Perspective. Food Science and Technology, 34(3), 347–365.

17. Степанов В.М. Современные технологии производства сыра: инновационные подходы. – М.: Машиностроение, 2020.

18. Волков В.В., Иванов И.И. Устойчивое развитие молочной промышленности: экспериментальные исследования и практические рекомендации. – М.: Наука, 2018.

19. Шульгин В.Ю. Экологическая эффективность в производстве молочных продуктов: от теории к практике. – СанктПетербург: Полимериздат, 2019.

20. Петрова О.Н., Соколов А.М. Инновационные методы контроля качества сыра. – М.: Технология, 2021.

21. Кузнецов А.В. Новые подходы к использованию возобновляемых источников энергии в молочной промышленности. – Казань: Казанский университет, 2020.


Рецензия

Дәйектеу үшін:


Матибаева А.И., Мухтарханова Р.Б., Джеписбаева Б.Ш., Нагин А.В., Жақсылық А.Ж. Тұздалған ірімшіктерді өндіруде шығындарды азайтудың инновациялық әдістері: жаңа технологиялар мен тәсілдер. Алматы технологиялық университетінің хабаршысы. 2025;148(2):17-27. https://doi.org/10.48184/2304-568X-2025-2-17-27

For citation:


Matibayeva A.I., Mukhtarkhanova R.B., Dzhepisbayeva B.Sh., Nagin A.V., Zhaksylyk A.Zh. Innovative methods of reducing the cost of salted cheese production: new technologies and approaches. The Journal of Almaty Technological University. 2025;148(2):17-27. (In Kazakh) https://doi.org/10.48184/2304-568X-2025-2-17-27

Қараулар: 5


ISSN 2304-568X (Print)
ISSN 2710-0839 (Online)