Жануарлар азығы үшін өсімдік шикізатының физика-химиялық қасиеттерін бағалау

Бұл мақалада Қазақстанның әртүрлі аймақтарынан алынған 3 сұрыптағы тритикале дәнінің («Указ», «Бару», «Зернокормовое») және Алматы облысынан (Бақанас ауылы), Түркістан облысынан (Шаульдер ауылы, Арыс қаласы) алынған түйе тікенегінің физика-химиялық көрсеткіштері зерттеліп, нәтижелер алынған. Тритикале дәнін өсіру процесі оның қоректік құндылығын және сіңімділігін жақсарту мақсатында қолданылды. Өсіруге дейін тритикале құрамында дәрумендер мен минералдардың мөлшері салыстырмалы түрде төмен болды, бұл оның қоректік құндылығын шектеді. Өсіру процесінен кейін құрамының жақсарғаны анықталды. Бұл тритикалені жануарлар азығына тиімді, қауіпсіз және толыққанды компонент етеді. Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде тритикаленің «Указ» сұрпы қант, крахмал және протеиннің мөлшері бойынша ең жақсы көрсеткіштерді көрсетті, бұл оны болашақта жануарлар азығы ретінде қолдануға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, «Указ» сұрпында кальций (0,11%) және фосфордың (0,27%) басымдылығы байқалды, бұл жануарлардың денсаулығы үшін маңызды минералдар болып табылатындықтан азықтандыру үшін оң фактор болып табылады. Анализ нәтижелері түйе тікенегінің мал азық өнеркәсібінде құнды ақуыз көзі ретінде қолданылуы мүмкін екенін растайды. Зерттеу мәліметтеріне сәйкес, түйе тікенегінің құрамындағы протеин мөлшері Бақанас ауылының үлгісінде 13,97%-дан, Шаульдер ауылының үлгісінде 15,55%-ға дейін ауытқиды, бұл жоғары сапалы азықтарға қойылатын талаптарға сәйкес келеді. Түйе тікенегі мен тритикалені таңдау олардың қоректік сипаттамалары мен бейімделу қасиеттеріне негізделген, бұл оларды түйелерді азықтандыру үшін қолайлы дақылдар етеді. Тритикалені өсіру оның қоректік құндылығын жақсартуға, дәрумендер мен минералдардың құрамын арттыруға, сондай-ақ сіңімділігін жақсартуға мүмкіндік береді. Зерттеу нәтижелері тритикале мен түйе тікенегін түйелердің рационында қолданылуының тиімділігін растайды және азықтық шешімдерді оңтайландыру мүмкіндіктерін ашады.

1. Отчет по результатам исследования рынка готовых кормов для животных Республики Казахстан. Алматы, 2023. — С. 5.

2. Изместьев, В. М., & Максимова, Р. Б. (2015). Использование зерна тритикале при откорме свиней. Аграрная наука Евро-Северо-востока, 3(46), 55.

3. Кочуев, М. М., Махаринец, Г. Г., & Добрелин, В. И. (г.г.). Использование зерна тритикале при откорме бычков калмыцкой породы. Зоотехнические науки, 116–117.

4. Агаджанян, А. К., & Авдеев, В. В. (2004). Верблюды: биология, экология и разведение. М.: Наука, -114 С.

5. Мазурина, В. Н., Попов, И. Н. (2011). Верблюжье молоко и его свойства. М.: Аграрное издательство, 42 С.

6. Beauchemin, K. A., Yang, W. Z., & Rode, L. M. (1999). Effects of grain source and enzyme additive on site and extent of nutrient digestion in dairy cows. Journal of Dairy Science, 82(2), 378-390.

7. Srivastava, B., Sharma, H., Nandan Dey, Y., Wanjari, M. M., & Jadhav, A. D. (2014). Alhagi pseudalhagi: a review of its phytochemistry, pharmacology, folklore claims and Ayurvedic studies. International Journal of Herbal Medicine, 2(2), 47–51.

8. Оценка питательности кормов в обменной энергии. (н.д.). URL: https://studizba.com/lectures/selskoe-hozjajstvo-ipischevaja-promyshlennost/kormleniezhivotnyh/29455-ocenka-pitatelnosti-kormov-vobmennoj-jenergii.html.

9. Кормление и содержание верблюдов. Лекция 8. (н.д.). URL: https://agriexpert.ru/articles/327/kormlenie-isoderzhanie-verblyudov-lekciya-8.

10. Калашников, А. П., Фисинин, В. И., Щеглов, В. В., & Клейменов, Н. И. (2003). Нормы и рационы кормления сельскохозяйственных животных. 3-е издание переработанное и дополненное. – М.: Сельхозиздат. -456 с.

11. Сидорова, А. (2019). Роль фосфора в обмене веществ животных. Научные труды агрономического университета, 32(2), 112-118.

12. Абделькави, Р. Н. Ф., Турбаев, А. Ж., & Соловьев, А. А. (г.г.). Технологические свойства зерна яровой тритикале в условиях ЦРНЗ. Селекция и семеноводство сельскохозяйственных растений, 91.

13. Mertens, D. R. (1997). Creating a system for meeting the fiber requirements of dairy cows. Journal of Dairy Science, 80(6), 1463-1481.

14. Білецький, В. С. (ред.). (2004). Мала гірнича енциклопедія. В 3-х т. Донбас.

15. National Research Council. (2005). Mineral Nutrition of Livestock. National Academies Press.