Әртүрлі антипирендермен өңделген текстиль материалдарының отқа төзімділігін зерттеу

Ұсынылған зерттеудің технологиялық шешімі қол жетімді шикізатты пайдалануға негізделген, қымбат реагенттер, жоғары температура, жоғары қысым, арнайы жабдық қолданылмайды. Мақала импорттық Nortex-Х (мақта матасы үшін), Nortex-КП (беймата материалы үшін) және гуанидин гидрохлориді мен фосфорлы қышқыл натрий композициясымен өңделген текстиль материалдарының отқа төзімділігін зерттеуге арналған. Зерттеу нысандары: мақта матасы, зығыр және жүн талшықтарының қалдықтарынан жасалған беймата, сондай-ақ антипирендер және химиялық препараттар (nortex-Х (целлюлоза талшықтары үшін), Nortex-KП (беймата үшін), гуанидин гидрохлориді және фосфорлы қышқыл натрий). Зерттеу жұмыстарын орындау кезінде бірқатар кешенді зерттеу әдістері пайдаланылды: материалдың жануға тұрақтылығы ГОСТ Р 50810-95 талаптарына сәйкес анықталды. Текстиль материалдары талшықтарының беткі морфологиясын зерттеу үшін JSM - 6490lА (Жапония) сканерлеу растрлық электронды микроскопы қолданылды. ИҚ-спектроскопиялық талдау "Spectrum 65" (Perkin&Elmer) ИҚ-Фурье спектрометрінің көмегімен жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде гуанидин гидрохлориді мен фосфорлы қышқыл натрий композициямен өңделген текстиль материалдары жоғары отқа төзімді қасиеттер көрсеткені анықталды. Nortex препараттарымен өңделген бейматаның отқа төзімділігі артады. Алайда, осы препараттармен өңделген мақта матасының отқа төзімділігі төмен.

1. Burkitbay A., Dyussenbiyeva K.Z., Taussarova B.R., Sarttarova L.T., Sarybayeva E.E. &Kalmakhanova M.S. Novel method for finishing nonwoven fabrics from domestic raw materials with flame retardant and antimicrobial properties. The Journal of The Textile Institute. Published online: 27 Aug 2024. https://doi.org/10.1080/00405000.2024.2396185

2. Идельбаева Н.А., Буркитбай А., Орманова М.А., Такей Е., Онгар Т. Разработка способа получения огнестойкого и биоцидного нетканого материала из льняных и шерстяных волокон. //Вестник Алматинского технологического университета. 2024; 143(1):173-181. https://doi.org/10.48184/2304-568X-2024-1-173-181

3. Wei DD, Dong CH, Liu J, Zhang Z, Lu Z A novel cyclic polysiloxane linked by guanidyl groups used as flame retardant and antimicrobial agent on cotton fabrics. Fiber Polym 2019; 20:1340–1346. https://doi.org/10.1007/s12221-019-9008-7

4. Hedayati N, Montazer M, Mahmoudirad M, Toliyat T Ketoconazole and Ketoconazole/βcyclodextrin performance on cotton wound dressing as fungal skin treatment. Carbohyd Polym 2020; 240:116267. https://doi.org/10.1016/j.carbpol.2020.116267

5. Hong KH Phenol compounds treated cotton and wool fabrics for developing multi-functional clothing materials. Fiber Polym 2015; 16:565–571. https://doi.org/10.1007/s12221-015-0565-0

6. Xu J, Ao X, de la Vega J, et al., Poly (vinyl alcohol) Composite Aerogel toward Lightweight, Remarkable Flame Retardancy, and Thermal Insulation Properties by Incorporating Carbon Nanohorns and Phytic Acid. ACS Appl. Polym. Mater. 2024; 6(14), 8027-8039. DOI: https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acsapm.4c00729.

7. Yin D, Wang X, Wang Y, et al. Multifunctional Biobased Polyurethane/Tannic Acid Composites with Controllable Damping, Flame-Retardant, and Ultraviolet-Shielding Performances. ACS Appl. Polym. Mater. 2024, 6(14), 8409-8418. DOI: 10.1021/acsapm.4c01289

8. Marcioni M, Zhao M, Maddalena L, et al. Layerby-Layer-Coated Cellulose Fibers Enable the Production of Porous, Flame-Retardant, and Lightweight Materials. ACS Appl. Mater. Interfaces. 2023, 15(30), 36811-36821. DOI: 10.1021/acsami.3c06652

9. Azad MM, Ejaz M, Shah A ur R. A bio-based approach to simultaneously improve flame retardancy, thermal stability and mechanical properties of nanosilica filled jute/thermoplastic starch composite. Mater. Chem. Phys. 2022, 289, 126485. DOI: https://doi.org/10.1016/j.matchemphys.2022.126485

10. Cui H, Wu N, Ma X, et al. Superior intrinsic flame-retardant phosphorylated chitosan aerogel as fully sustainable thermal insulation bio-based material. Polym. Degrad. Stab. 2023, 207, 110213. DOI: https://doi.org/10.1016/j.polymdegradstab.2022.110213

11. Madyaratri E, Ridho M, Aristri M, et al. Recent Advances in the Development of Fire-Resistant Biocomposites—A Review. Polymers. 2022, 14(3), 362. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph19084828

12. Таусарова Б. Р., Кутжанова А. Ж., Абдрахманова Г.С. Снижение горючести текстильных материалов: достижения и перспективы // Химический журнал Казахстана. – 2015. – №1 (49). – С. 287 – 303.

13. Такей Е., Таусарова Б.Р., Буркитбай А. Исследование тепловыделения обработанных целлюлозных текстильных материалов золь-гель композицией// Технология текстильной промышленности. - 2019. - № 6 (384). – С. 236 – 240.

14. Ye. Takey, B.R. Taussarova Sol-gel composition on the basis of sodium silicate and ammonium polyphosphate for obtaining fire retardant cellulose textile materials // Химический журнал Казахстана. – 2018. – №4. – Р.43-49.

15. Burkitbay A. Rakhimova S.M., Taussarova B.R., Kutzhanova A.Zh. Development of a Polymeric Composition for Antimicrobial Finish of Cotton Fabrics Journal « Fibres & textiles in Eastern Europe». - 2014. - Vol. 22, № 2(104). - Р. 96 – 101.