Есек сүтінің бактерицидтік қасиеттері

Бұл жұмыс сүт өнімдерін сақтау мен өндіруде маңызды фактор болып табылатын бірқатар патогендік және оппортунистік микробтардың дамуын кешіктіретін Бактерияға қарсы функциясы бар лизоцим және лактоферрин сияқты есек сүтінің негізгі компоненттерінің бактерицидтік қасиеттерін сақтау аспектілеріне бағытталған әдеби деректерге шолу жасайды. Шолу 2002-2022 жылдар аралығында ағылшын және орыс тілдерінде жарияланған мақалаларды қамтиды. Iздеу үшін Scopus, Web of Science, Elsevier, ResearchGate және Elibrary дерекқорлары пайдаланылды. Әдебиеттерге шолу көрсеткендей, қол жетімді ақпараттың көп бөлігі жергілікті сүттің биологиялық белсенді компоненттерін сақтай отырып, есек сүтін өңдеудің термиялық емес және төмен температуралы әдістерін қолдануға бағытталған. Есек сүтінің компоненттерін Clostridium бактериялары мен E. coli қоздыратын жартылай қатты және қатты қой сүті ірімшіктерінің кеш ісінуінің ингибиторы ретінде пайдалануға болады. Есек сүтінің негізгі көрсеткіштері сақталатын ең қолайлы температуралық режимдер: 3°C температурада 10 күн және 7 °C температурада 3-4 күн. Пастерлеу бірге НРР (High Pressure Processing) қолданудың аралас әдісі сүттің жарамдылық мерзімін 4°C температурада 30 күнге дейін ұзартады. Есек сүтінен сүт өнімдерін өндіру технологиясын таңдау немесе онымен бірге, сондай-ақ есек сүтімен ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу кезінде.

1. Marletta, D. Donkey milk proteins: Digestibility and nutritional significance [Text] / D. Marletta, T. Flavio, S. Bordonaro ; World’s largest Science, Technology and Medicine Open Access Book Publisher. Intech. 2016. - Chapter 10. - 199-209 р.

2. Tesse, R. Adequacy and Tolerance to Ass’s Milk in an Italian Cohort of Children with Cow’s Milk Allergy [Text] / R. Tesse, C. Paglialunga // Italian Journal of Pediatrics. - 2009. - Vol. 35, no. 19. - P. 1-4.

3. Nikkhah, A. Equidae, Camel, and Yak Milks as Functional Foods: A Review: Аrticle [Text] / A. Nikkhah // Journal Nutrion Food Science. - 2011. - Vol. 1, no. 5. - P. 1-5. - DOI: 10.4172/2155-9600.1000116.

4. Monti, G. Efficacy of Donkey’s Milk in Treating Highly Problematic Cow’s Milk Allergic Children: An in Vivo and Vitro Study [Text] / G. Monti, E. Bertino // Pediatric Allergy Immunol. - 2007. - Vol.18. - P. 258-264.

5. Jirillo, F. Anti-inflammatory and Anti-Allergic Properties of Donkey’s and Goat’s Milk [Text] / F. Jirillo, T. Magnore // Endocrine, Metabolic & Immune Disorders - Drug Targets. - 2014. - Vol. 1, no.14. - P. 27-37.

6. Papademas, P. Valorization of Donkey Milk: Technology, Functionality and Future Prospects [Text] / P. Papademas, P. Mousikos, M. Aspri // JDS Соmmunications. - 2022. - Vol. 3. - P. 228–233.

7. Vincenzetti, S. Hypoallergenic Properties of Donkey’s Milk: a Preliminary Study [Text] / S. Vincenzetti, L. Foghini, S. Pucciarelli, V. Polzonetti, N. Cammertoni, D. Beghelli, P. Polidori // Veterinaria Italiana. - 2014. - Vol. 50 (2). - P. 99-107. DOI:10.12834/VetIt.219.125.5.

8. Brumini, D. Whey Proteins and their Antimicrobial Properties in Donkey Milk: a Brief Review [Text] / D. Brumini, A. Criscione, S. Bordonaro, GE. Vegarud, D. Marletta // Dairy Science & Technology. - 2016. - Vol. 96. - P. 1–14. - DOI 10.1007/s13594-015-0246-1.

9. Souroullas, K. Donkey Milk as a Supplement in Infant Formula: Benefits and Technological Challenges [Text] / K. Souroullas, M. Aspri, P. Papademas // Food Research International. – 2018. – Vol. 109. - P. 416-425. - DOI: 10.1016/j.foodres.2018.04.051

10. Zhang, X. Comparative Whey Proteome Profiling of Donkey Milk With Human and Cow Milk [Text] / X. Zhang, G. Jiang, Ch. Ji, Z. Fan, S. Ge, H. Li, Y. Wang, X. Lv, F.Zhao // Frontiers of Nutrition. - 2022. - Vol.9. - P. 1-7. - DOI:10.3389/fnut.2022.911454.

11. Salimei, E. Equid Milk for Human Consumption [Text] / E. Salimei, F. Fantuz // International Dairy Journal. 2012. Vol. 24. P. 130-142.

12. Polidori, P. Donkey Milk Production: State of the Art [Text] / P. Polidori, D. Beghelli, P. Mariani // Ital. Journal Anim. Science. 2009. Vol. 8. P. 677-683.

13. Derdak, R. Donkey Milk Bioactive Proteins and Peptides, Health and Food Applications – A review [Text] / R. Derdak, O.L. Pop, S. Sakoui, C. Muresan, D. Vodnar, B. Addoum, R. Suharoschi // Preprints. - 2020. - P. 1-18. - DOI:10.20944/preprints202007.0119.v1.

14. Polidori, P. Nutritional qualities of donkey milk [Text] / P. Polidori ; School of Pharmacy, Univ. of Camerino. - 2012. режим доступа: https://www.soas.ac.uk/history/conferences/donkey-conference-2012//archive-of-previous-papers/file86174.pdf.

15. Ozturkoglu, B. An Alternative Milk: Donkey milk [Text] / B. Ozturkoglu // The Journal оf Food. - 2012. - Vol. 4, no. 37. - P. 243-250.

16. Marletta, D. Donkey Milk Proteins: Digestibility and Nutritional Significance [Text] / D. Marletta, S. Flavio, T. Bordonaro ; World’s Largest Science, Technology and Medicine Open Access Book Publisher. Intech. - 2016. - Chapter 10. - 199-209 р.

17. Nazzaro, F. Isolation of Components with Antimicrobial Property from the Donkey Milk: A preliminary study [Text] / F. Nazzaro, P. Orlando, F. Fratianni, R. Coppola // The Open Food Science Journal. - 2010. - Vol. 4. - P. 43-47.

18. Mao, X. Anti-proliferative and Anti-Tumor Effect of Active Components in Donkey Milk on A549 Human Lung Cancer Cells [Text] / X. Mao, J. Gu, Y. Sun, Sh. Xu, X. Zhang, H.Yang, F. Ren // International Dairy Journal. - 2009. - Vol.19. - P. 703-708.

19. Angela, G. Major Whey Proteins in Donkey Milk: Effects of Season and Lactation Stage. Implications for Potential Dietary Interventions in Human Diseases [Text] / G. Angela, G. Martemucci // Immunopharmacology and Immunotoxicology. - 2011. - Vol. 33. - P. 259-265.

20. Vincenzetti, S. А Proteomic Study on Donkey Milk [Text] / S. Vincenzetti, A. Amici, S. Pucciarelli // Biochemistry & Analytical Biochemistry. - 2012. - Vol. 1, no. 2. - P. 1-8.

21. Brumini, D. Antiviral Activity of Donkey Milk Protein Fractions on Echovirus Type 5 [Text] / D. Brumini, C. Furlund, I. Comi // International Dairy Journal. - 2013. - Vol. 28, no. 6. - P. 109-111.

22. Coppola, R. Behaviour of Lactobacillus Rhamnosus Strains in Ass’s Milk [Text] / R. Coppola, E. Salimei, M. Succi, E. Sorrentino // Annals of Microbiology. - 2002. Vol. 52. - P. 55-60.

23. Chiavari, C. Use of Donkey’s Milk for Fermented Beverage with Lactobacilli [Text] / C. Chiavari, F. Coloretti, M. Nanni, E. Sorrentino, L. Grazia // Lait. - 2005. - Vol. 85. - P. 481-490.

24. Sarno, E. Microbiological Quality of Raw Milk from Campania Region [Text] / E. Sarno, A. Santoro, D. Rossela, N. Costanzo // Ital. Journal of Animal. Science. - 2012. - Vol.11, no. 49. - P. 266-269.

25. Papademas, P. Optimization of UV-C Processing оf Donkey Milk: An Alternative to Pasteurization? [Text] / P. Papademas, P. Mousikos, M. Aspri // Animals. - 2021. - Vol. 11, no. 42. - Р. 1-10. https://doi.org/10.3390/ani11010042.

26. Sorrentino, E. Heat Treatment of Ass’s milk, a Hypoallergenic Food for Infancy Proceedings of Technological Innovation and Enhancement of Marginal Products [Text] / E. Sorrentino, E. Salimei, M. Succi, D. Gammariello, D. Criscio, G. Panfili, R. Coppola ; Foggia. - 2005. - 569-574 pp.

27. Giacometti, F. Shelf Life of Donkey Milk Subjected to Different Treatment and Storage Conditions [Text] / F. Giacometti, L. Bardasi, G. Merialdi, M. Morbarigazzi // Journal Dairy Science. - 2016. - Vol. 99, no. 6. - P. 4291-4299.

28. Charfi, I. Biochemical and Quality Changes Occurring in Donkey Milk Subjected to Non-Standard Heat Treatments [Text] / I. Charfi, F. Tidona, A. Makhlouf, F. Rezouga, H. Boukhari, S. Bornaz // Integrative Food, Nutrition and Metabolism. - 2019. - Vol. 6. - Р. 1-5. doi:10.15761/IFNM.1000261.

29. Ozturkoglu-Budak, S. Effect of Different Treatments on the Stability of Lysozyme, Lactoferrin and β-Lactoglobulin in Donkey's Milk [Text] / S. Ozturkoglu-Budak // International Journal of Dairy Technology. - 2016. - Vol. 69. - P. 1-11. doi: 10.1111/1471-0307.12380.

30. Akwei Addo, C. Evaluating the Ultra-High Pressure Homogenization (UHPH) and Pasteurization Effects on the Quality and Shelf Life of Donkey Milk [Text] / C. Akwei Addo, V. Ferragut // Intern. J. of Food Studies. - 2015. - Vol. 4. - P. 104-115.

31. Cosentino, C. Short Communication: Jenny Milk as an Inhibitor of Late Blowing in Cheese: A Preliminary Report [Text] / C. Cosentino, R. Paolino, P. Freschi, A. Calluso // Journal Dairy Science. - 2013. - Vol. 6, no. 96. - P. 3547-3550.

32. Лысак, В. Микробиология: учеб. пособие [Text] / В. Лысак ; Минск : БГУ, 2007. – 430 с. - ISBN 985-485-709-3. - URL: http://www.bio.bsu.by/microbio/files/pub_Lysak_2008.pdf (дата обращения: 02.08.2021)

33. Ashokkumar, S. Production and Antibacterial Activity of Lactobacillus Paracasei Isolated From Donkey Milk [Text] / S. Ashokkumar, R. Krishma, V. Hemalatha, P. Ingale // Int. J.Curr. Science. - 2011. - Vol. 1. - P. 109-115.

34. Polidori, P. Difference of Protein Fractions among Fresh, Frozen and Powdered Donkey Milk [Text] / P. Polidori, S. Vincenzetti // Recent Patents on food, nutrition & agriculture. - 2010. - Vol. 2. - P. 56-60.

35. Chandrashekar, K. Microbial Profile and Antimicrobial Effect of Donkey Milk against Staphylococcus aureus [Text] / K. Chandrashekar, R. Sharada, S. Isloor // Int.J.Curr.Microbiol.App.Science. - 2018. - Vol. 7, no. 3. - P. 3237-3242.

36. Conte, F. Donkey Milk Shelf Life: Microbiology and Volatile Compounds [Text] / F. Conte, T. Rapisarda, G. Belvedere // A.I.V.I. - 2010. - № 7. - P. 25-29.