ҚР оңтүстік аймақтарында өсетін шие лязат, мерей және әйгерім сұрттарын вакуумды кептіру

Мақалада Лязат, Мерей және Әйгерім шие сорттарын вакуумда кептіру нәтижелері берілген. Ылғалдың булану динамикасы кептіру уақытының басынан бастап 4,0 сағат аралығында ылғалдың ең көп мөлшері буланатынын көрсетеді. Мысалы, «Әйгерім» шие сортында қарастырылған уақыт кезеңінде, шие сортына байланысты кептіру уақытының әрбір сағаты үшін орташа есеппен 3,21г ылғал, ал келесі кептіру уақытында ылғалдың булану қарқындылығы монотонды түрде 3,21г – нан 1,5 г -ға дейін төмендейді. Булану өніміндегі шекті ылғалдылыққа жеткенде, ылғалдың булануы 1,5г–нан 0,75 г және одан төменге дейін күрт төмендейді. Осындай заңдылық шиенің басқа сорттары үшін байқалады. Қарастырылып отырған шие сорттарындағы ылғалдың булану сипатындағы шамалы айырмашылықтар шиелердің химиялық құрамымен, өнімдегі ылғалдың байланыс формасымен түсіндіріледі. Зерттеулер көрсеткендей шиені кептіру кезінде кептірудің екі кезеңі бар екені анықтады. Шиенің барлық зерттелген сорттары үшін бірінші кептіру кезеңінің ұзақтығы орташа 6,10...6,25 сағат болса, екінші кезең ұзақтығы 4,50...4,35 сағатты құрады. Барлық қарастырылатын шие сорттары үшін шекті ылғалдылық орташа есеппен алғанда 30,5...30,7% құрады. Ылғалды булану кинетикасы және зерттеудің келесі кезеңінде шиенің кептіру жылдамдығының қисығы бойынша алынған тәжірибелік мәліметтер оларды кептірудің оңтайлы режимдерін таңдауға мүмкіндік береді.

1. Манарова Д.Г., Казыбаева С.Ж. Новые сорта и гибридные формы винограда окрашенных технических сортов казахстанской селекции //Известия НАН РК Алматы, 2015.- №4.- С76-79.

2. Салько С, Алишеров А. Казахстанские фермеры, которые выращивают ягоды и фрукты на продажу. [Электронный ресурс]. Дата обновления: 14,06,2019 URL:https://weproject.media/articles/detail/kazakhstanskie-fermery-kotorye-vyrashchivayut-yagody-i-frukty-na-prodazhu/ (дата обращения: 12.02,2023).

3. Кенжаев И.Г., Абдырахман уулу К, Абулова Н.Л. К вопросу разработки эффективного способа подвода тепла в процесс сушки сельхозпродуктов с использованием солнечной энергии//Вестник Ошского государственного университета,2019. -№2. - С 7-13.

4. Перепрыгин Е.А., Рафалович И.С.Сушка как способ переработки пищевых продуктов / Сборник тезисов VI Международной научной конференции студентов, аспирантов и молодых ученых. Том 1. Под общей редакцией А.Ю. Просекова, 2018 - С 248-251.

5. Тепляшин, В.Н. Технологии и оборудование для сушки растительного сырья//В.Н. Тепляшин, Л.И. Ченцова, В.Н. Невзоров; Краснояр. гос. аграр. ун-т. – Красноярск, 2019. – 173с.

6. Семенов Г.В., Булкин М.С., Кузенков А.В. Современные направления научных исследований и технические решения по интенсификации процесса сублимационной сушки в пищевой промышленности, фармпроизводствах и прикладной биотехнологии (Часть 1)// Научный журнал НИУ ИТМО. Серия «Процессы и аппараты пищевых производств» , 2015.- .№ 1. -С. 187-202.

7. Зорин А. С. Совершенствование технологии и технических средств комбинированной вакуумной сушки растительного сырья для производства чипсов: автореферат дис. канд. техн. наук. Мичуринск-наукоград РФ,. 2019.-19с.

8. Курбанова М. Ж., Додаев К. О., Курбанов Ж. М. Исследование процесса сушки плодов яблок СВЧ-конвективным способом // Пищевая промышленность, 2015.-№10-С.19-21.

9. Макаров А. В. Совершенствование способа конвективно-радиационной сушки желатина из отходов рыбопереработки: автореферат дисс. канд. техн. наук, Астрахань, 2020.-18с.

10. Пойманов В.В., Ященко С.М., Барыкин Р.А. Исследование процесса вакуум-сублимационной сушки бактериальных концентратов для мясной отрасли с использованием криозамораживания // Вестник Воронежского государственного университета инженерных технологий.2016, № 1. -C. 25- 30.doi:10.20914/2310-1202-2016-1-25-30.

11. Сублимация в АПК. Метод сушки, позволяющий сохранить всю ценность продукта. [Электронный ресурс]. Дата обновления: 07.09. 2021 URL: //https://www.agroinvestor.ru/business-pages/36609-sublimatsiya-v-apk-metod-sushki-pozvolyayushchiy-sokhranit-vsyu-tsennost-produkta (дата обращения: 12.02,2023).

12. Занкевич В.А. и др. К вопросу интенсификации вакуум-сублимационной сушки термолабильных пищевых продуктов Сборник статей V Международной научно-практической конференции «Переработка и управление качеством сельскохозяйственной продукции»: Секция 1 Переработка и хранение сельскохозяйственной продукции. Минск, 2019.- С. 135-138.

13. Демидов С.В. и др. Исследование кинетики сушки пшеничных зародышей инфракрасным излучением выделенной длиной волны в осциллирующем режиме//Интерактивная наука, 2016.-№ 2 -С.93-95.

14. Щербаков А.А., Сердюк В.А., Меркер А.А., Рева Е.Н. Тенденция использования инфракрасного излучения для сушки продуктов пищевой промышленности//Юбилейный сборник научных трудов XV Международной научно-практической конференции «Состояние и перспективы развития агропромышленного комплекса» Ростов-на-Дону, 2022 г. - С. 211-215

15. Шингисов А.У., Алибеков Р.С., Еркебаева С.У., Габрильянц Э. А., Тастемирова У.У. Вакуумная сушка сортов яблок, груши и малины, произрастающих в южных регионах РК// Вестник АТУ, 2022.- №4.-С.19-25.