Табиғи бояғыштары бар тоқыма материалдарының құрылымын ик-спектроскопиялық зерттеу

Ғылыми зерттеу тоқыма материалдарын бояуға арналған жаңғақ қабығынан жасалған бояғыштың функционалды топтарын, микроорганизмдерге төтеп бере алатын түс пен мүмкіндіктерді кеңейтуді қарастырады. Зерттеудің мақсаты-ресурстарды үнемдеу, қоршаған ортаға зиянсыз, табиғи бояғыш өнімдер, өндіріс технологиясын жасау және қолдану оңай табиғи қоспаны құру. Жаңғақ қабығын алу маталар мен тоқыма бұйымдарын бояу және әрлеу кезінде қажет. Қазіргі кезеңде тоқыма материалдары үшін табиғи бояғыштарды алу және зерттеу өзекті болып табылады. Табиғи бояғыштарды қолдану өнімнің гигиеналық қасиеттерін жақсартады және әрлеу процесінің экологиялық тазалығын арттырады. Табиғи бояғыштардың белсенді экстракциясы мен кеңейтілген түс реңктерінің арқасында болашақта тоқыма өнеркәсібіне табиғи бояғыштарды енгізу мүмкіндігі жоғары. Себебі шикізат базасы ауқымды, ал табиғи бояғыштардың халықаралық экологиялық стандарттарға сәйкестігі, сондай-ақ стратегияда көзделген басым бағыттардың бірі табиғи шикізатты ұтымды пайдалану болып табылады. Жұмыста әзірленген бояғыштарды қолдана отырып, тоқыма материалдарына ИҚ-спектроскопиялық зерттеулер жүргізілді. Бояу сапасы мен химиялық қасиеттерін жақсарту үшін бояғыштарға әртүрлі өзгертетін компоненттер қосылды. Алынған бояғыш затты тоқыма талшықтарын бояуда қолдану синтетикалық тоқыма бояғыштарының импортын алмастырады. 

1. Sabyrkhanova, S.Sh., Bitlisi, B.O., Yeldiyar G.K. (2022) Comparative analysis of the market of the leading countries of the world and kazakhstan for the production of textile materials used in the shoe industry // Tехнология текстильной промышленности. 2022. Том 1(397), с.18-22. (eng) doi 10.47367/0021-3497_2022_1_18

2. Fernandez-Agullo A., Pereira E.,. Freire M.S, Valentao P., Andrade P.B., GonzalezAlvarez J., Pereira J.A. Influence of solvent on the antioxidant and antimicrobial properties of walnut (Juglans regia L.) green husk extracts,// Industrial crops and products, 2013. Vol. 42, PP.126–132.

3. Ebrahimi I., Gashti M.P. Extraction of juglone from pterocarya fraxinifolia leaves for dyeing, anti-fungal finishing, and solar UV protection of wool, // Coloration Technology. 2015. Vol. 131(6), PP.451–457.

4. Narayan M.R. Dye sensitized solar cells based on natural photosensitizers, // Renewable and sustainable energy reviews. 2012. Vol. 16(1), PP.208–215.

5. Ghaheh, F. S., Nateri, A. S., Mortazavi, S. M., Abedi, D., & Mokhtari, J. The effect of mordant salts on antibacterial activity of wool fabric dyed with pomegranate and walnut shell extracts //Coloration Technology. 2012. Vol. 128(6). PP.473-478.

6. Kumar B., Smita K., Angulo Y., Cumbal L. Green synthesis of silver nanoparticles using natural dyes of cochineal //Journal of cluster science. 2016. Vol. 27(2). PP.703-713.

7. Goudarzi M., Mir N., Mousavi-Kamazani M., Bagheri S., Salavati-Niasari M. Biosynthesis and characterization of silver nanoparticles prepared from two novel natural precursors by facile thermal decomposition methods, // Sci. Rep. 2016. Vol.6, PP.32539.

8. Enina V. Veselība Pie Mājas Sliekšna. 100 Populārākie Ārstniecības Augi Latvijā //Riga: Zvaigzne ABC. – 2017.

9. Heinrich M. Quality and safety of herbal medical products: regulation and the need for quality assurance along the value chains //British Journal of Clinical Pharmacology. 2015. Vol. 80, PP.62-66.

10. Moros J., Garrigues S., de la Guardia M. Vibrational spectroscopy provides a green tool for multi-component analysis //TrAC Trends in Analytical Chemistry. – 2010. – Т. 29(7), PP.578-591.

11. Sabyrkhanova S.Sh., Behzat O.B., Yeldiyar G.K. (2022). Dyeing the cotton with extract of onion peels, walnut shell and (tanacetum) tansy, Tехнология текстильной промышленности. Том 1(397), С.212-217. (eng).